طوفان های ۱۲۰ روزه و بحران قطعی برق در سیستان

منطقه سیستان به عنوان یکی از پهنه های جغرافیایی خاص ایران، هر ساله با پدیده طبیعی «طوفان های ۱۲۰ روزه» مواجه است. این پدیده اقلیمی با وزش بادهای شدید، کاهش دید افقی، افزایش گرد و غبار و در بسیاری مواقع انسداد مسیرهای ارتباطی همراه بوده و آثار منفی بسیاری بر زندگی مردم برجای می گذارد. مشکلات تنفسی، بیماری های چشمی و پوستی، فرسایش خاک و نابودی محصولات کشاورزی تنها بخشی از پیامدهای مستقیم این طوفان هاست که سلامت جسمی و اقتصادی شهروندان را به مخاطره می اندازد.

اما آنچه اخیرا شرایط زیست در منطقه را بیش از پیش دشوار کرده، قطعی های مکرر برق در روزهایی است که شدت گرما و گرد و غبار، زندگی مردم را طاقت فرسا ساخته است. در واقع، خاموشی های طولانی مدت باعث شده است تا مردم نه تنها از حداقل امکانات رفاهی محروم شوند، بلکه در معرض تهدیدهای جدی تری نیز قرار گیرند.

قطع برق در شرایط طوفان، نخستین تاثیر خود را بر سلامت افراد می گذارد. از کار افتادن وسایل سرمایشی، افزایش دمای منازل و نبود امکان تهویه مناسب، به ویژه برای کودکان، سالمندان و بیماران، خطر گرمازدگی و مشکلات قلبی ریوی را تشدید می کند. همچنین قطع برق، دسترسی به خدمات درمانی را در برخی مراکز بهداشتی و درمانی کوچک دچار اختلال کرده و سلامت عمومی را تهدید می نماید.

از سوی دیگر، بعد اقتصادی ماجرا نیز بسیار قابل توجه است. بخش زیادی از مشاغل خرد و خانگی، کارگاه های کوچک و حتی اصناف خدماتی در سیستان به انرژی برق وابسته اند. تداوم خاموشی ها موجب توقف فعالیت اقتصادی این گروه ها، خسارت مالی به کسب وکارها و افزایش بیکاری پنهان در منطقه می شود. در کنار این موضوع، از بین رفتن مواد غذایی و داروهای یخچالی در منازل و مراکز فروش نیز فشار مضاعفی بر خانواده ها وارد می کند.

نکته مهم دیگر، ایجاد احساس بی اعتمادی و نارضایتی اجتماعی در میان شهروندان است. مردمی که سال هاست در شرایط سخت اقلیمی زندگی کرده و با بحران های زیست محیطی و کم آبی دست و پنجه نرم می کنند، با قطعی های مکرر برق احساس می کنند در تامین ابتدایی ترین نیازهایشان نیز نادیده گرفته می شوند. این مسئله در بلندمدت می تواند به مهاجرت بیشتر، کاهش سرمایه اجتماعی و تشدید محرومیت منطقه منجر گردد.

بنابراین، توجه فوری و جدی دستگاه های مسئول در سطح ملی و استانی ضروری است. سرمایه گذاری در زیرساخت های تولید و انتقال برق، استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی که ظرفیت بالقوه بالایی در سیستان دارد، و نیز برنامه ریزی دقیق برای مدیریت بحران در ایام طوفان می تواند از شدت مشکلات بکاهد. در کنار این اقدامات، اطلاع رسانی شفاف و ایجاد ارتباط مستمر با مردم در زمان بروز خاموشی ها، اعتماد عمومی را افزایش داده و بخشی از فشارهای اجتماعی را کاهش خواهد داد.

امروز بیش از هر زمان دیگری لازم است تا مسئله برق و انرژی در سیستان به عنوان یک اولویت ملی دیده شود. مردمی که سال ها در برابر سختی های طبیعت ایستادگی کرده اند، سزاوار برخورداری از حداقل شرایط رفاهی و زیستی پایدار هستند. قطعی برق در روزهای بحرانی، تنها یک مشکل فنی نیست، بلکه به مثابه بحرانی اجتماعی و انسانی است که نیازمند اقدام فوری و سیاست گذاری بلندمدت است.