تداوم حیات

[محیی الدین ابن عربی]

امتداد سایه ها در بامداد و شبانگاهان

بیان بامداد و شبانگاهان برای امتداد و کشیده شدن سایه هاست در این اوقات، بنابراین خداوند امتداد و کشیده شدنشان را سجود قرار داده است، پس آن ها در بامدادان جمع می شوند و به اصل خودشان که از آنجا برانگیخته شده اند باز می گردند. این امر از جهت بیمناک بودنشان است بر خودشان از سوختن، گویی که بر ذاتشان کوتاه می شوند، و در شبانگاهان امتداد می یابند و طولانی می شوند، این از جهت آشکار ساختن نعمت های الهی است که بر آن ها کامل کرده است، و بامداد و شبانگاه از اوقاتی است که نماز گزاردن در آن نهی شده است، پس در این اوقات، حکم سجود را از حکم نافله خارج کرده و حکمش را حکم واجبات و یا قضا شده ی نافله قرار داده است، بنابراین بر تلاوت کننده – در این آیه – لازم است که سجود کند و از باب آن کس که پروردگارش را در خبرش تصدیق کرده است، پاداش داده می شود.

سجده ی اقتدا به هدایت شده و سجده تصدیق به تحقیق

بنابراین سجده ی سوره ی اعراف، سجده ی اقتدا به هدایت فرشتگان است و این سجده ی سوره ی رعد، سجده ی تصدیق به تحقیق می باشد.

(1)

***

[یزدانپناه عسکری]

سجده ی تصدیق به تحقیق، آمادگی قلب برای تعقل در جهت آشکار ساختن نعمت های الهی است و پاداش این آمادگی در بازگشت به بامداد حیات، تداوم آن می باشد.

_____________

1 - فتوحات مکیه جلد چهارم ، شیخ محی الدین ابن عربی ، ترجمه ، تعلیق ، محمد خواجوی- تهران : انتشارات مولی، 1383 صفحه 680 ، 681

- [(امتداد الظلال فی الغدو و الآصال) و ذکر" الغدو و الآصال"- لامتداد الظلال فی هذه الاوقات. فجعل (الله) امتدادها سجودا. فهی" فی الغدو"، تتقلص رجوعا الی اصلها الذی منه انبعثت. و خوفا علی نفسها من الاحتراق. فکانها تقتصر علی ذاتها.- و" فی الآصال" تمتد و تطول بالزیادات: من اظهار نعم الله التی اسبغها علیها.- و" الغدو" و" الآصال" من الاوقات المنهی عن الصلاه فیها، فاخرج حکم السجود، فی هذه الاوقات، عن حکم النافله، و جعل حکمه حکم الفرائض، او المقضی من النوافل. فتعین علی التالی، فی هذه الآیه السجود. فیجازی من باب من صدق ربه- تعالی- فی خبره.

(سجده الاقتداء بالمهدی و سجده التصدیق بالتحقیق) فسجده (سوره)" الاعراف": سجده اقتداء بهدی الملائکه. و هذه (ای سجده" سوره الرعد"): سجده تصدیق بتحقیق. (محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه (عثمان یحیی)، 14جلد، دار احیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1994 م. ج7، ص: 397 ، 398)]