بنیان هستی انسان

[محیی الدین ابن عربی]

دین خالص دینی است که از دست ربوبیت اکوان خلاص شده باشد.

چون خداوند می داند چه چیزی در خلقش به امانت نهاده و چه چیزی در جن و انس از نیاز بدان چه که در موجودات و در مردمان – بعضی نسبت به بعض دیگر – قرار داده است، فرمود: « فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملا صالحا- ای لا یشوبه فساد،- و لا یشرک بعباده ربه احدا = هر که امید دارد به پیشگاه پروردگار خویش رود باید عمل شایسته کند – یعنی آن را با فساد و تباهی مشوب نسازد – و هیچ کس را در عبادت پروردگارش شریک نکند – کهف/110» یعنی جز در برابر خدا – نه غیر خدا – خوار و ذلیل نشود، و ما را فرمان داده که وی را از روی خلوص بپرستیم و دین حقیقی را خاص او کنیم، و فرمود: « الا لله الدین الخالص = بدانید عبادت بی شائبه خاص خداست – زمر/3» و آن دین خالص شده ی از دست ربوبیت اکوان و موجودات می باشد، و چون بنده چیزی جز خدا ندید، و دید که او سبب های زیان رسان و سودمند را آفریده است، در دفع آنچه که وی را زیان می رساند، و در دستیابی به آنچه که وی را سودمند است – بدون تعیین سبب – به خداوند پناه می جوید، این معنی اخلاص است. (1)

***

[یزدانپناه عسکری]

حفظ بنیان هستی خویش با خود اندیش نبودن در ربوبیت اکوان، هستی و زندگی نیرومند به اخلاص مستلزم رهایی از ربوبیت اکوان در کمال بی عیب و نقص بودن است.

_____________

1 - فتوحات مکیه جلد هفتم ، شیخ محی الدین ابن عربی ، ترجمه ، تعلیق ، محمد خواجوی- تهران : انتشارات مولی، 1383 صفحه 395

- [(الدین الخالص: هو الدین المستخلص من ایدی ربوبیه الاکوان) و لما علم الله ما اودعه فی خلقه، و ما جعل فی الثقلین من الحاجه الی ما اودع الله فی الموجودات و فی الناس، بعضهم لبعض،- قال: فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملا صالحا- ای لا یشوبه فساد،- و لا یشرک بعباده ربه احدا- ای لا یذل الا لله لا لغیره و امر ان" نعبده مخلصین له الدین"، و قال: الا لله الدین الخالص و هو الدین المستخلص من ایدی ربوبیه الاکوان. فاذا لم یر (العبد) شیئا سوی الله، و انه الواضع اسباب المضار و المنافع، لجا الی الله فی دفع ما یضره، و نیل ما ینفعه من غیر تعیین سبب. فهذا معنی الاخلاص. (محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه (عثمان یحیی)، 14جلد، دار احیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1994 م. ج14، ص: 327)]