انقلاب بانکداری باز

طیف وسیعی از رقبا مانند فین تک ها، نئوبانک ها و بانک های رقیب با مدل های کسب وکار جدید در حال ظهور در صنعت خدمات مالی هستند. فناوری های دیجیتالی بر جنبه های مختلف کسب وکار بانکی، از جمله ورود مشتریان، رتبه بندی اعتبار، امنیت، خدمات و محصولات تاثیر می گذارند. بانک ها باید برای بقا در این اکوسیستم، نسبت به بازآفرینی مدل های فعلی کسب وکار اقدام نموده و نوآوری مداوم، چابکی و بهینه سازی ساختارها را در جهت نیل به مزیت رقابتی پایدار، در دستور کار قرار دهند. در حال حاضر بانک های کشور عمدتا از طریق تسهیلات به درآمدزایی اشتغال دارند اما در روش های جدید وام دهی نفر به نفر با متصل شدن وام دهنده به وام گیرنده دیگر نیازی به وجود واسطه احساس نمی شود. بطور کلی با تکنولوژی هایی نظیر بلاکچین، تئوری حذف واسطه گری در خدمات مالی پررنگ تر شده و بانک ها ناگزیر به ورود به عرصه های جدید فعالیت های مالی با تغییرات در مدل کسب وکار و ساختار درآمدی خود هستند.
بانکداری باز، سیستمی است که کاربر را مجهز به یک شبکه مالی از طریق استفاده از رابط برنامه نویسی کاربردی می کند. نحوه ایجاد، اشتراک گذاری و دسترسی به داده های مالی توسط استاندارد بانکداری باز تعریف می شود. بانکداری باز با استفاده از شبکه های مختلف به جای تمرکز گرایی، به مشتریان خدمات مالی کمک می کند تا بتوانند اطلاعات مالی خود را به شکلی کاملا امن و مطمئن، با دیگر موسسات مالی به اشتراک بگذارند. در این روش، انتقال وجوه آسانتر شده و کاربران می توانند با مقایسه خدمات ، بهترین و به صرفه ترین گزینه سرویس بانکی را برگزینند. بانکداری باز به عنوان «داده بانکی باز» نیز شناخته می شود.
بانکداری باز سیستمی مبتنی بر رابط برنامه نویسی کاربردی (API) است که به مشتریان اجازه می دهد تا اطلاعات مالی خود را به طور امن با سایر موسسات مالی به اشتراک بگذارند. این امر به توسعه محصولات و خدمات نوآورانه مالی که به نفع مصرف کنندگان است، کمک می کند. در این مقاله به بررسی این سیستم و مزایا و معایب آن می پردازیم.
بانکداری باز (Open Banking) یک مفهوم و رویکرد نوظهور در صنعت بانکداری و به معنای ایجاد یک بستر باز برای به اشتراک گذاری اطلاعات بانکی و خدمات بین بانک ها و اپلیکیشن ها و شرکت های فناوری مالی (Fintech) است. این رویکرد بر تفکیک داده های مالی و اجازه دسترسی به این داده ها به شکل امن و با موافقت مشتریان تاکید دارد.
اصلی ترین هدف بانکداری باز، تسهیل برقراری ارتباط بین سرویس های مالی مختلف است تا مشتریان بتوانند بهترین خدمات را با در نظر گرفتن نیازهای خود انتخاب کنند. این شیوه، بانک ها را متحد کننده اطلاعات مشتریان خود می کند و به تبادل اطلاعات در زمینه حساب های بانکی، تراکنش ها، تاریخچه مالی و سایر اطلاعات مالی مشتریان اجازه می دهد.
بانکداری باز علاوه بر ارتقای تجربه مشتری، امکان توسعه ی سرویس های نوآورانه توسط شرکت های Fintech را نیز فراهم می کند. به عنوان مثال، یک اپلیکیشن مالی می تواند با استفاده از دسترسی به اطلاعات حساب بانکی مشتریان، سرویس های بهتری مانند مدیریت بودجه، پرداخت های خودکار، یا مدیریت سرمایه را ارائه دهد.

مشکلات پیش رو بانکداری باز در ایران؛
در بانکداری باز بحث امنیت و مدل کسب وکار از اهمیت بالایی برخوردار است، در ایران دیوار حوزه پرداخت و کارت به صورت کج بالارفته و حالا با وجود تعداد بسیار زیاد کارت ها در شبکه بانکی صحبت کردن از بانکداری باز بسیار سخت و با ریسک بالا همراه است. در حوزه پرداخت، وابستگی تا به امروز به شدت به رگولاتور بوده و در واقع به نحوی رگولاتور زده است که همین موضوع باعث شده تا کسب وکارهای پرداخت منتظر تصمیم رگولاتور برای ارائه خدمات باشند. در حوزه خدمات بانکی، نوآوری در ارائه سرویس های متعارف از امکان افتتاح حساب ها تا کانال های دسترسی، تقریبا متوقف است و تفاوت چندانی بین شعب بانک ها مشاهده نمی شود. در سیستم بانکداری باز قرار نیست همان خدمات شعبه روی کانال جدید، به مردم ارائه شود بلکه نوع خدمات متفاوت خواهد بود. در حقیقت فین تک ها و سایر نهادهای ثالث، در نقش همکار بانک ها، با استفاده از خدمات استاندارد و پایه سیستم بانکی، نسبت به تولید خدمات متنوع ارزش افزوده اقدام می کنند. بانکداری باز موضوع جدیدی است و بر همین اساس نیز تبعات و ریسک های زیادی را به دنبال دارد که باید ریسک ها و تبعات را قبول و از این زیرساخت بهره برداری کرد. مسئله راه اندازی بانکداری باز موضوع بسیار مهمی است، بانک ها به راحتی نمی توانند خودشان زیرساخت بانکداری باز را راه اندازی کنند چرا که فکر بانک ها صرفا در انجام چند عملیات اصلی است و نیاز است تا زیرساخت بانکداری باز با مشارکت شرکت های همکار و تخصصی در این بخش ایجاد شود. همه بازیگران در اکوسیستم بانکداری باز، از بازی جدید منتفع خواهند شد. مشتری بانکی می تواند در سطحی بسیار وسیع تر از کانال های موجود بانکی، خدمات مالی مورد نیاز خود را روی نرم افزارهای متعدد و متنوع در دسترس داشته باشد. فین تک ها و سایر نهادهای ثالث می توانند نرم افزارها و محصولات خود را با قابلیت های بانکی یکپارچه سازی کرده، مشتری بیشتری را با تجربه بهتری جذب کنند. بانک ها منابع درآمدی جدیدی پیدا می کنند و امکان جذب مشتریان جدید برایشان فراهم می شود و نهایتا فضای نوآوری در صنعت بانکی کشور پررونق تر می شود.
به باور کارشناسان بانکی کشور، سه مانع عمده رشد بانکداری باز در ایران یکی تاثیر زیاد و مخرب کارت در عملیات بانکی و سایه انداختن الگوهای غلط نظام پرداخت کارتی بر بانکداری باز است، دومی آماده نبودن زیرساخت های سامانه های کربنکینگ بانک ها و شرکت های پشتیبانی کننده کربنکینگ و انحصارطلبی برخی از شرکت های کربنکینگ است و سومی هم پارادایم ذهنی مدیران ارشد بانکی در چسبیدن به جذب منابع از طریق شیوه های سنتی و جدی نگرفتن تغییر انتظارات مشتریان است که باعث شده صرفا به رسوب منابع آن هم از طریق دادن سود یا تسهیلات توجه داشته باشند. اعتبار سنجی و متناسب سازی اعتبار با عملکرد مشتری در بانکداری باز نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، بر همین اساس نیز در خارج از کشور اگر یک تراکنش اشتباه انجام شود، نمره اعتباری و سطح اعتباری مشتری در بخش های دیگر حتی بیمه تحت تاثیر قرار می گیرد و همین مسئله باعث می شود تا افراد نتوانند با سوءاستفاده از ابزارهایی که در دست دارند نسبت به انجام تخلف اقدام کنند که در همین زمینه نیاز است تا هزینه تخلف افزایش یابد.

https://bardashtrooz.ir/news/227939

خبرگزاری برداشت روز 

20 5 1404