سلیقه مخاطبان در رسانه های تعاملی ؛ از انتخاب تا مشارکت
در عصر رسانه های تعاملی، مخاطب دیگر صرفا مصرف کننده ی منفعل نیست، بلکه به کنشگری فعال بدل شده که در انتخاب، تولید، و بازنشر محتوا نقش دارد. این تحول، سلیقه ی مخاطب را از یک ترجیح شخصی به یک نیروی فرهنگی و رسانه ای تبدیل کرده است. در رسانه های سنتی، مخاطب منفعل بود؛ دریافت کننده پیام بدون امکان واکنش. در رسانه های تعاملی (شبکه های اجتماعی، پلتفرم های ویدئویی)، مخاطب به تولیدکننده، منتقد و توزیع کننده محتوا تبدیل شده است. در نظریه های جدید علوم ارتباطات مانند «استفاده و رضامندی» و «مخاطب فعال» بر نقش انتخاب گرانه و هدفمند مخاطب تاکید دارند. سلیقه مخاطب دیگر فقط «دوست داشتن» نیست؛ بلکه بازتابی از هویت، ارزش ها، و تجربه ی زیسته ی اوست. انتخاب محتوا، سبک روایت، زبان، و حتی فونت و رنگ، نشانگر سلیقه ای ست که در تعامل با رسانه شکل می گیرد. مخاطب ایرانی، بسته به نسل، طبقه اجتماعی، و تجربه ی رسانه ای، سلیقه های متفاوتی دارد. نقش الگوریتم ها در شکل گیری سلیقه مخاطبان : الگوریتم های پلتفرم ها (مانند اینستاگرام، یوتیوب، فیلیمو) با تحلیل رفتار مخاطب، محتوا را شخصی سازی می کنند. این شخصی سازی می تواند سلیقه را تقویت یا محدود کند؛ مخاطب در چرخه ای از تایید و تکرار گرفتار می شود. نقد این روند، به ضرورت «سواد رسانه ای» و آگاهی مخاطب از سازوکارهای پنهان رسانه می انجامد. مشارکت مخاطب در رسانه های تعاملی شامل: لایک، کامنت، اشتراک گذاری، تولید محتوا، و نقد مستقیم است. این مشارکت، رسانه را از ساختار یک سویه به فضای گفت وگویی تبدیل می کند. مخاطب فعال، نه تنها پیام را دریافت می کند، بلکه آن را بازتولید، بازنویسی و بازنشر می کند. در سنجش سلیقه مخاطب میتوان از روش های تحقیق در این حوزه شامل: پرسش نامه، تحلیل رفتار دیجیتال، مصاحبه های عمقی، و داده کاوی الگوریتمی استفاه نمود . شاخص هایی مانند زمان تعامل، نوع محتوا، سبک زبان، و واکنش های احساسی، معیارهای سنجش سلیقه اند.
سلیقه مخاطب در رسانه های تعاملی، پدیده ای پویا، چندلایه و فرهنگی ست. این سلیقه نه تنها انتخاب محتوا را شکل می دهد، بلکه در تولید معنا، نقد اجتماعی، و حتی سیاست گذاری رسانه ای نقش دارد. شناخت دقیق آن، برای رسانه سازان، پژوهشگران و هنرمندان، ضرورتی حیاتی ست.