اهمیت جایگاه مقوله سواد رسانه ای در نظام آموزشی کشور
در عصر بمباران اطلاعاتی، دیگر توانایی خواندن و نوشتن کافی نیست؛ باید بتوان پیام های رسانه ای را تحلیل، نقد و تفهیم نمود. کودکان و نوجوانان در معرض رسانه هایی هستند که می توانند هویت، نگرش و رفتارشان را شکل دهند یا تحریف کنند. نظام آموزشی باید دانش آموزان را برای مواجهه خردمندانه با رسانه ها آماده کند ؛ نه با محدودسازی، بلکه با توانمندسازی. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، رسانه را یکی از ارکان تربیتی معرفی کرده است، اما آموزش سواد رسانه ای هنوز به طور رسمی در برنامه درسی جای نگرفته.برخی تلاش ها در قالب پژوهش ها و همایش ها انجام شده اند، اما فاقد انسجام، استمرار و ساختار اجرایی مشخص هستند. معلمان و دانش آموزان به آموزش های تخصصی در این زمینه نیاز دارند، به ویژه در استفاده از فناوری های نوین و تشخیص اخبار جعلی.
اما چرا نظام آموزشی باید سواد رسانه ای را جدی بگیرد؟
کودکان و نوجوانان امروز در معرض بمباران اطلاعاتی، تبلیغات پنهان، اخبار جعلی و روایت های جهت دار هستند. بدون آموزش رسانه ای، مخاطب به جای انتخاب گر، مصرف کننده ی منفعل باقی می ماند. سواد رسانه ای می تواند تفکر انتقادی، مسئولیت اجتماعی و هویت فرهنگی را تقویت کند.
پیشنهادهایی برای ارتقای جایگاه سواد رسانه ای در نظام های آموزشی :
- طراحی واحد درسی مستقل یا تلفیقی در دوره های ابتدایی و متوسطه
- آموزش معلمان با رویکرد رسانه محور و تفکر انتقادی
- تولید محتوای آموزشی بومی، متناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی
- همکاری میان وزارت آموزش و پرورش، دانشگاه ها، و نهادهای رسانه ای
در جهانی که رسانه ها نه فقط بازتاب دهنده واقعیت، بلکه سازنده ی آن اند، سواد رسانه ای دیگر یک مهارت جانبی نیست؛ بلکه بخشی از سواد مدرن و زیست جهان امروز است. سواد رسانه ای یعنی توانایی تحلیل، نقد، ارزیابی و باز تولید پیام های رسانه ای از خبر و تبلیغ گرفته تا روایت های فرهنگی و سیاسی.
سواد رسانه ای نه یک مهارت جانبی، بلکه بخشی از سواد مدرن و زیست جهان امروز است. نظام آموزشی کشور اگر بخواهد نسل آینده را برای زندگی در عصر رسانه آماده کند باید این سواد را همچون خواندن و نوشتن، در قلب نظام آموزش رسمی جای دهد.