انجمن های مددکاری اجتماعی در ایران

_{انجمن های مددکاری اجتماعی در ایران}

پژوهشی از دکتر جواد طلسچی یکتا: بنیانگذار وبسایت مددکاری اجتماعی ایرانیان

انجمن های مددکاری اجتماعی در ایران: تاریخچه، وضعیت کنونی و میزان تاثیرگذاری در جامعه مددکاری اجتماعی کشور

چکیده

این مقاله به بررسی جامع انجمن های صنفی مددکاری اجتماعی در ایران می پردازد و تاریخچه پیدایش، وضعیت کنونی و میزان تاثیرگذاری آن ها را در جامعه مددکاری اجتماعی کشور تحلیل می کند. مددکاری اجتماعی در ایران با تلاش های پیشگامانه خانم ستاره فرمانفرماییان و تاسیس آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی در سال ۱۳۳۶ (۱۹۵۷-۱۹۵۸) بنیان نهاده شد که منجر به شکل گیری نهادهای حرفه ای کلیدی نظیر انجمن مددکاران اجتماعی ایران (ISWA)، انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران (ISASW) و کانون کلینیک های مددکاری اجتماعی (CSWC) گردید. این گزارش سیر تحول این انجمن ها، فعالیت های جاری آن ها در حوزه های سیاست گذاری اجتماعی، توسعه حرفه ای و واکنش به بحران ها را تشریح می کند. همچنین، میزان تاثیرگذاری آن ها بر جامعه مددکاری اجتماعی و سیاست های کلان کشور مورد ارزیابی قرار می گیرد. در نهایت، چالش های موجود، به ویژه عدم انسجام داخلی و شناخت عمومی ناکافی، و فرصت های پیش رو برای ارتقاء جایگاه و اثربخشی این حرفه در ایران مورد بحث قرار می گیرد.

مقدمه

مددکاری اجتماعی به عنوان یک خدمت حرفه ای، بر پایه دانش و مهارت های خاص استوار است و هدف آن کمک به افراد، گروه ها و جوامع برای دستیابی به استقلال شخصی، اجتماعی و رضایت فردی و جمعی است.۱ در پیشبرد هر رشته تخصصی، نقش انجمن های حرفه ای حیاتی است. این نهادها مسئول تعیین استانداردهای اخلاقی، ترویج توسعه حرفه ای، دفاع از منافع حرفه و تاثیرگذاری بر سیاست های رفاه اجتماعی هستند. ظهور این انجمن ها اغلب با پیچیدگی های جوامع صنعتی مرتبط است، جایی که مددکاری اجتماعی برای حل مشکلات ناشی از صنعتی شدن و برنامه های رفاهی پس از جنگ جهانی اول پدید آمد.۱

در ایران، تاریخچه مددکاری اجتماعی به بیش از شش دهه می رسد.۲ معرفی و نهادینه شدن این حرفه به طور جدایی ناپذیری با نام

خانم ستاره فرمانفرماییان گره خورده است. وی که از یک خانواده برجسته سیاسی و اقتصادی برخاسته بود، با وجود سنت های خانوادگی و تحمل مشکلات فراوان، برای تحصیل به آمریکا سفر کرد.۴ در آنجا، به جای جامعه شناسی یا روانشناسی که رویکردهای صرفا نظری داشتند، جذب رشته مددکاری اجتماعی شد که هم رویکرد علمی به مسائل اجتماعی داشت و هم با اقدام اجتماعی (Social Action) در صدد حل معضلات زندگی افراد به خصوص نیازمندان بود.۴ فعالیت های آموزشی، پژوهشی، مشاوره و خدمات اجتماعی وی از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۷ (۱۹۵۷-۱۹۷۸) در ایران، او را به عنوان بنیان گذار رشته مددکاری اجتماعی در کشور مطرح می سازد.۴ تلاش های پیگیرانه او در شناساندن این رشته و نقش تعیین کننده مددکاران اجتماعی در حل مشکلات جامعه در حال گذار ایران، با وجود موانع و تنگناهای سخت، به تاسیس

آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی در پایان سال ۱۳۳۶ (۱۹۵۷-۱۹۵۸) در جوار ساختمان وزارت کار و امور اجتماعی انجامید.۲ این رویداد نقطه آغازین آموزش رسمی مددکاری اجتماعی و زمینه ساز سازماندهی حرفه ای در کشور بود. این مسیر نشان می دهد که مددکاری اجتماعی به عنوان یک حرفه رسمی، نه از دل تحولات صنعتی بومی، بلکه به عنوان یک مدل وارداتی از جوامع صنعتی غربی به ایران معرفی شد. انتخاب آگاهانه خانم فرمانفرماییان برای تمرکز بر جنبه عملی و اقدام محور مددکاری اجتماعی، نشان از تلاش برای انطباق این رشته با نیازهای خاص جامعه ایرانی دارد. این رویکرد انطباقی در مراحل اولیه، چالش هایی را در پذیرش محلی و تخصیص منابع ایجاد کرده است که بر رشد و درک عمومی از این حرفه و انجمن های آن تاثیر گذاشته است. علاوه بر این، شکل گیری اولیه این رشته در ایران، نه یک حرکت گسترده دولتی یا اجتماعی، بلکه نتیجه دیدگاه و پشتکار یک فرد متعهد بود. این امر نشان می دهد که حرفه ای سازی اولیه مددکاری اجتماعی در ایران تا حد زیادی یک فرآیند از بالا به پایین یا شخصیت محور بوده است.

هدف این مقاله، ارائه یک تحلیل پژوهشی جامع از انجمن های صنفی مددکاری اجتماعی در ایران است. این تحلیل بر تاریخچه پیدایش، وضعیت عملیاتی کنونی و میزان تاثیرگذاری آن ها بر جامعه مددکاری اجتماعی ملی و سیاست های اجتماعی گسترده تر تمرکز دارد. ساختار این مقاله، خواننده را از مسیر تاریخی، چشم انداز کنونی انجمن های کلیدی، فعالیت های متنوع آن ها، و ارزیابی تاثیر، چالش ها و چشم اندازهای آتی هدایت می کند.

تاریخچه پیدایش مددکاری اجتماعی و انجمن های صنفی در ایران

۱. ریشه های اولیه و بنیان گذاری مددکاری اجتماعی در ایران

معرفی رسمی مددکاری اجتماعی در ایران، ارتباط ناگسستنی با فعالیت های خانم ستاره فرمانفرماییان دارد. فعالیت های او از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۷ (۱۹۵۷-۱۹۷۸) به عنوان بنیان گذار این رشته شناخته می شود.۴ وی پس از تحصیل در رشته مددکاری اجتماعی در ایالات متحده، با روحیه ای عمل گرا و اشتیاق فراوان به خدمت به انسان های آسیب دیده و نیازمند، به ایران بازگشت.۴ تلاش های او در شناساندن این رشته و نقش تعیین کننده مددکاران اجتماعی در حل مشکلات اجتماعی جامعه در حال گذار ایران، منجر به تاسیس

آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی در سال ۱۳۳۶ (۱۹۵۷-۱۹۵۸) شد.۲ این موسسه نقش محوری در تربیت اولین نسل از مددکاران اجتماعی حرفه ای در کشور ایفا کرد. شایان ذکر است که مددکاری اجتماعی به عنوان یک حرفه متمایز، پس از جنگ جهانی اول در جوامع صنعتی و برای حل مشکلات ناشی از صنعتی شدن، مانند برنامه های رفاهی کارگران، در سطح جهانی پدید آمد.۱ نیاز به تخصص برای اجرای این برنامه ها، تقاضا برای مددکاران اجتماعی آموزش دیده را ایجاد کرد.۱ بنابراین، پذیرش این حرفه در ایران، بخشی از روند جهانی حرفه ای سازی رفاه اجتماعی بود.

۲. شکل گیری اولین تشکل های حرفه ای: انجمن مددکاران اجتماعی ایران

انجمن مددکاران اجتماعی ایران (ISWA)، قدیمی ترین و برجسته ترین نهاد حرفه ای در این حوزه، ریشه های خود را در تاسیس کانون مددکاران اجتماعی در سال ۱۳۴۰ (۱۹۶۱) می یابد.۵ این کانون با همت گروهی از دانشجویان و فارغ التحصیلان آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی شکل گرفت که نشان دهنده تکامل طبیعی از آموزش آکادمیک به سازماندهی و حمایت حرفه ای است. انقلاب اسلامی (۱۳۵۷) و جنگ تحمیلی (۱۳۵۹-۱۳۶۷) به طور قابل توجهی فعالیت های ISWA را مختل کرد، همانند بسیاری از سازمان های غیردولتی دیگر در کشور، که منجر به دوره ای از بی ثباتی و کاهش فعالیت شد.۵ با این حال، بازگشت ثبات و آرامش پس از دوران دفاع مقدس، زمینه را برای از سرگیری فعالیت های ISWA فراهم آورد. گام مهم در رسمیت یافتن مجدد آن، دریافت مجوز رسمی فعالیت در سال ۱۳۷۱ (۱۹۹۲-۱۹۹۳) تحت عنوان “انجمن مددکاران اجتماعی ایران” از کمیسیون ماده ۱۰ قانون فعالیت احزاب و جمعیت ها بود.۵ این رویداد، فصلی جدید و رسمی را برای انجمن رقم زد.

۳. تحولات تاریخی و تاثیر رویدادهای ملی

دوره پس از جنگ تحمیلی، ثبات لازم را برای ISWA فراهم کرد تا نه تنها خود را بازسازی کند، بلکه فعالیت های خود را نیز گسترش دهد. در طول فعالیت های مجدد خود، انجمن به طور مداوم در مجامع علمی و حرفه ای مختلف حضور داشته است.۶ یک نقطه عطف مهم که نشان دهنده تعهد ISWA به استانداردهای جهانی و همکاری بین المللی است، عضویت آن در

فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی (IFSW) در اواخر سال ۱۳۹۱ (۲۰۱۲-۲۰۱۳) بود.۵ این وابستگی، مددکاری اجتماعی ایران را به جامعه حرفه ای جهانی متصل می کند. ISWA همچنین با موفقیت شعبات مختلفی را در تقریبا تمام استان های ایران تاسیس کرده است ۶، که نشان دهنده گسترش ملی و ظرفیت عملیاتی غیرمتمرکز آن است.

ماموریت اصلی انجمن در طول زمان تکامل یافته و شامل حوزه های حیاتی مانند کمک به سیاست گذاری اجتماعی در کشور، حساس سازی و آگاه سازی عمومی جامعه در راستای گسترش سلامت اجتماعی و تقویت جایگاه صنفی و منزلتی حرفه مددکاری اجتماعی است.۵ این تحول، درک عمیق تری از نقش آن فراتر از صرفا یک گردهمایی حرفه ای را منعکس می کند. پایداری و ظرفیت انطباق پذیری این سازمان حرفه ای در مواجهه با چالش های ملی، قابل توجه است. تاریخچه انجمن مددکاران اجتماعی ایران به وضوح نشان می دهد که با وجود تاسیس در سال ۱۳۴۰ و سپس مواجهه با دوره طولانی از بی ثباتی ناشی از انقلاب و جنگ، این انجمن توانسته است فعالیت های خود را از سر بگیرد و در سال ۱۳۷۱ مجوز فعالیت مجدد را کسب کند.

این الگوی اختلال و احیای متعاقب، به جای انحلال کامل، به شدت نشان دهنده نیاز عمیق به چنین نهاد حرفه ای در جامعه مددکاری اجتماعی و ظرفیت انطباق ذاتی آن است. این پایداری بیانگر آن است که هویت حرفه ای و انگیزه جمعی برای حمایت و توسعه در میان مددکاران اجتماعی ایران به اندازه ای قوی بوده که توانسته است در برابر بی ثباتی های شدید سیاسی و اجتماعی مقاومت کند. این امر نشان می دهد که سازمان های حرفه ای، حتی در محیط های چالش برانگیز، می توانند به عنوان لنگرگاهی برای یک رشته عمل کنند و تداوم آن را حفظ کرده و در صورت فراهم شدن شرایط، به ظهور مجدد آن کمک کنند. این مسیر تاریخی، گواهی بر اهمیت پایدار اقدام جمعی برای پیشرفت حرفه ای است.

علاوه بر این، رابطه دیالکتیکی بین رویدادهای کلان سیاسی و توسعه حرفه ای خرد نیز آشکار است. اسناد موجود به صراحت بیان می کنند که انقلاب و جنگ، انجمن را تحت تاثیر “تنش ها و ناآرامی ها” قرار داده است.۵ در مقابل، “بازگشت ثبات و آرامش پس از دفاع مقدس” ۶ به عنوان شرط لازم برای دریافت مجوز فعالیت مجدد انجمن معرفی شده است. این امر یک ارتباط علی مستقیم بین رویدادهای کلان سیاسی و اجتماعی ملی (بی ثباتی، جنگ، ثبات پس از جنگ) و مسیر توسعه حرفه ای (رکود، احیا، رسمیت بخشی) برقرار می کند.

توسعه انجمن های مددکاری اجتماعی در ایران را نمی توان جدای از تاریخ اجتماعی-سیاسی گسترده تر کشور درک کرد. رشد، رکود و ظهور مجدد آن ها عمیقا با بستر ملی در هم تنیده است. این بدان معناست که عوامل بیرونی به طور قابل توجهی فرصت ها و محدودیت ها را برای سازمان های حرفه ای شکل می دهند. برای مددکاری اجتماعی، این به معنای آن است که توانایی آن برای تاثیرگذاری بر جامعه نیز به فضای سیاسی و اجتماعی حاکم بستگی دارد، که لزوم تعامل استراتژیک با دولت و جامعه مدنی را برجسته می سازد.

جدول ۱: نقاط عطف تاریخی در توسعه مددکاری اجتماعی و انجمن های صنفی در ایران

سال (شمسی/میلادی) رویداد شخصیت/سازمان کلیدی اهمیت ۱۳۳۶ (۱۹۵۷-۱۹۵۸) تاسیس آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی ستاره فرمانفرماییان آغاز آموزش رسمی مددکاری اجتماعی در ایران. ۱۳۴۰ (۱۹۶۱) تاسیس کانون مددکاران اجتماعی (پیش ساز انجمن مددکاران اجتماعی ایران) دانشجویان/فارغ التحصیلان آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی شکل گیری اولین تشکل حرفه ای برای مددکاران اجتماعی. ۱۳۷۱ (۱۹۹۲-۱۹۹۳) دریافت مجوز مجدد و بازتاسیس رسمی انجمن مددکاران اجتماعی ایران کمیسیون ماده ۱۰ قانون فعالیت احزاب و جمعیت ها از سرگیری رسمی فعالیت های انجمن پس از انقلاب و جنگ. ۱۳۹۱ (۲۰۱۲-۲۰۱۳) عضویت انجمن مددکاران اجتماعی ایران در فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی (IFSW) فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی (IFSW) ادغام مددکاری اجتماعی ایران در جامعه حرفه ای جهانی. ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) میزبانی کنگره بین المللی “۶۰ سال مددکاری اجتماعی در ایران” با حضور IFSW انجمن مددکاران اجتماعی ایران، IFSW، دانشگاه علامه طباطبائی نمایش تاریخچه مددکاری اجتماعی ایران و تقویت تبادلات بین المللی.

انجمن های صنفی مددکاری اجتماعی در ایران: ساختار و اهداف

چشم انداز حرفه ای مددکاری اجتماعی در ایران عمدتا توسط سه نهاد متمایز اما مکمل شکل گرفته است: انجمن مددکاران اجتماعی ایران (ISWA)، انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران (ISASW) و کانون کلینیک های مددکاری اجتماعی کشور (CSWC).۵ این سازمان ها به طور جمعی با هدف پیشبرد حرفه از طریق طیف وسیعی از فعالیت های آموزشی، پژوهشی و خدمات مستقیم، شامل مداخلات پیشگیرانه، درمانی و بازتوانی برای افراد، خانواده ها و جوامع، فعالیت می کنند.۵ وجود این سه انجمن متمایز نشان دهنده بلوغ و تخصص گرایی فزاینده در حرفه مددکاری اجتماعی در ایران است. این تفکیک وظایف (انجمن مددکاران برای حمایت عمومی و سیاست گذاری، انجمن علمی برای پژوهش و آموزش، و کانون کلینیک ها برای عمل بالینی و ارائه خدمات) یک مسیر تکاملی رایج برای حرفه های تثبیت شده در سطح جهانی است. این تخصص گرایی امکان تلاش های هدفمندتر و کارآمدتر را در حوزه های مختلف مددکاری اجتماعی فراهم می کند و به تخصص عمیق تر و حمایت یا ارائه خدمات متمرکزتر منجر می شود. این امر نشان دهنده درک فزاینده از نقش ها و محیط های متنوع در این حرفه است که فراتر از یک درک یکپارچه حرکت می کند.

۱. انجمن مددکاران اجتماعی ایران

انجمن مددکاران اجتماعی ایران (ISWA)، با ریشه های تاریخی عمیق خود که به سال ۱۳۴۰ بازمی گردد ۵، به عنوان یک سازمان غیردولتی و علمی-حرفه ای فعالیت می کند.۶ ماموریت اصلی آن چندوجهی است: مشارکت فعال در سیاست گذاری اجتماعی کشور، حساس سازی و آگاه سازی عمومی جامعه در راستای گسترش سلامت اجتماعی، و مهم تر از همه، تقویت جایگاه صنفی و منزلتی مددکاری اجتماعی به عنوان یک حرفه یاورانه.۵

این انجمن تعاملات و همکاری های گسترده ای با طیف متنوعی از نهادهای دولتی و غیردولتی دارد. این نهادها شامل وزارتخانه هایی مانند وزارت راه و شهرسازی، نهادهای انتظامی مانند نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، انجمن های دانشگاهی مانند انجمن جامعه شناسی ایران و سازمان های بشردوستانه مانند سازمان جوانان هلال احمر می شوند.۶ نکته قابل توجه این است که نمایندگان ISWA در جلسات کلیدی سیاست گذاری و مشورتی در نهادهای تصمیم گیرنده از جمله ستاد مبارزه با مواد مخدر، سازمان بهزیستی کشور، شورای اجتماعی وزارت کشور و مرجع ملی حقوق کودک وزارت دادگستری حضور فعال دارند.۶ این مشارکت، نشان دهنده تعامل مستقیم و تاثیرگذار در حکمرانی و تدوین سیاست های ملی است.

یکی از ارکان اصلی جایگاه کنونی ISWA، مشارکت فعال بین المللی آن است. این انجمن در اواخر سال ۱۳۹۱ (۲۰۱۲-۲۰۱۳) به عضویت فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی (IFSW) درآمد.۵ این وابستگی، همکاری های بین المللی قابل توجهی را تسهیل کرده است، از جمله میزبانی کنگره بین المللی “۶۰ سال مددکاری اجتماعی در ایران” در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) با مشارکت مستقیم مقامات IFSW و کارشناسان بین المللی مددکاری اجتماعی.۸ ISWA همچنین در کمیته اخلاق IFSW در منطقه آسیا-اقیانوسیه نقش دارد و در کمیته سازمان ملل حضور فعال دارد ۹، که نشان دهنده تعهد آن به استانداردهای حرفه ای جهانی و حمایت بین المللی است. علاوه بر مشارکت در سیاست گذاری، ISWA یک نهاد پیشرو در سازماندهی همایش ها، سمینارها و نشست های تخصصی متعدد در سراسر کشور است که بر مسائل اجتماعی مختلف تمرکز دارند.۶ گستره فعالیت آن از طریق نمایندگی های استانی در تقریبا تمام استان ها نیز توسعه یافته است.۶ در حال حاضر، انجمن در حال سازماندهی مجدد خود و تشکیل کارگروه های تخصصی مختلف برای ورود تخصصی تر به حوزه های اساسی امور اجتماعی است.۶

۲. انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران

انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران (ISASW) مجوز رسمی فعالیت خود را در سال ۱۳۸۱ (۲۰۰۲-۲۰۰۳) دریافت کرد. این مجوز بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱-۱۹۹۲) و تایید کمیسیون انجمن های علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صادر شد.۵ برخلاف نقش گسترده تر حرفه ای و حمایتی ISWA، فعالیت های ISASW صرفا به حوزه های علمی، تحقیقاتی، تخصصی و فنی محدود می شود.۵

برنامه های اصلی آن بر پیشرفت آکادمیک و پژوهشی متمرکز است. این برنامه ها شامل ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی، تقویت همکاری با سایر موسسات علمی و آکادمیک، بازنگری و به روزرسانی متون و برنامه های پژوهشی، و انتشار کتب و نشریات علمی می شود.۵ علاوه بر این، ISASW در تایید صلاحیت مسئولین کلینیک های مددکاری اجتماعی، حمایت از مددکاران شاغل در مراکز دولتی و غیردولتی، و نظارت بر جلوگیری از تخلف در جایگاه حرفه ای مددکاران اجتماعی نقش دارد.۵ ساختار حاکمیتی انجمن شامل مجمع عمومی، هیئت مدیره و بازرس است.۵ این انجمن از زمان تاسیس خود در سال ۱۳۸۱، شش مجمع عمومی تشکیل داده است.۵

“پژوهشنامه مددکاری اجتماعی” که به صورت فصلی توسط دانشگاه علامه طباطبائی منتشر می شود، به عنوان یک بستر آکادمیک مهم عمل می کند. این نشریه دسترسی آزاد و داوری دو سو ناشناس دارد و مقالات علمی را در حوزه های مختلف از جمله مددکاری اجتماعی، رفاه اجتماعی، سلامت اجتماعی، امنیت اجتماعی، مسائل اجتماعی و هنجارها منتشر می کند.۱۰ این تعهد به تولیدات علمی، نقش انجمن ها را در پیشبرد عمل مبتنی بر شواهد و انتشار دانش در این حوزه برجسته می سازد.

۳. کانون کلینیک های مددکاری اجتماعی کشور

کانون کلینیک های مددکاری اجتماعی کشور (CSWC) به عنوان یک سازمان غیردولتی و تنها تشکل صنفی اختصاصی مراکز مددکاری اجتماعی در سراسر کشور فعالیت می کند.۱۱ این کانون در ابتدا در سال ۱۳۸۶ (۲۰۰۷-۲۰۰۸) با اخذ مجوز از وزارت کشور و سازمان بهزیستی تاسیس شد.۵ اهداف اولیه آن شامل انسجام بخشی، ایجاد هماهنگی، وحدت رویه و حمایت از کلینیک های مددکاری اجتماعی در سراسر کشور بود.۵ بازتاسیس بعدی در سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰-۲۰۱۱) تحت عنوان “کانون سراسری مراکز مددکاری اجتماعی کل کشور” و مجددا با مجوز سازمان بهزیستی کشور انجام شد.۱۲

CSWC یک شبکه قابل توجه را نمایندگی می کند که شامل تقریبا ۳۵۰ تا ۴۰۰ کلینیک مددکاری اجتماعی و ۲۵ کانون استانی در سراسر ایران است.۱۲ این کلینیک ها، تحت نظارت و با مجوز سازمان بهزیستی کشور، طیف متنوعی از خدمات تخصصی مددکاری اجتماعی را ارائه می دهند. حوزه های تمرکز آن ها شامل توانمندسازی جمعیت های آسیب پذیر مانند زنان سرپرست خانوار، رسیدگی به نیازهای کودکان در معرض خطر و بی سرپرست، ارائه حمایت و توانبخشی به افراد درگیر اعتیاد، ارائه خدمات تخصصی برای کاهش طلاق و ارائه مشاوره عمومی مددکاری اجتماعی است.۱۲

فعالیت های کانون به سمت تسهیل و ارتقاء خدمات حرفه ای مددکاری اجتماعی هدایت می شود. این فعالیت ها شامل انعقاد تفاهم نامه و قرارداد با سازمان های دولتی و خصوصی، ارائه خدمات در زمان بحران های طبیعی به افراد آسیب دیده، برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی تخصصی، استفاده از ظرفیت های کلینیک های مددکاری اجتماعی در تقویت تعاملات جهانی، آموزش مددکاران اجتماعی و حضور در همایش ها و کنفرانس های داخلی و خارجی می شود.۵

مددکاری اجتماعی در ایران، نه تنها به عنوان یک رشته دانشگاهی و حرفه ای، بلکه به عنوان یک نیروی فعال در ارائه خدمات و تسهیل گری اجتماعی عمل می کند. این نقش دوگانه، بیانگر ماهیت بسیار کاربردی و عملی مددکاری اجتماعی در ایران است. این وضعیت نشان می دهد که این انجمن ها به عنوان پل های حیاتی عمل می کنند که استانداردهای حرفه ای و دانش آکادمیک را با ارائه خدمات عملی و اجرای سیاست ها مرتبط می سازند. این مشارکت مستقیم در ارائه خدمات می تواند به طور قابل توجهی مشروعیت، نفوذ و ارتباط آن ها را در سیستم رفاه اجتماعی ملی افزایش دهد. با این حال، این نقش دوگانه می تواند به محدودیت منابع یا، در برخی موارد، به محو شدن مرزها بین حمایت از حرفه و ارائه مستقیم خدمات منجر شود که ممکن است بر استقلال یا تمرکز آن ها تاثیر بگذارد.

جدول ۲: انجمن های اصلی مددکاری اجتماعی در ایران: ساختار و تمرکز

نام انجمن سال تاسیس (تقریبی) تمرکز اصلی فعالیت ها/برنامه های کلیدی وابستگی های کلیدی/نظارت انجمن مددکاران اجتماعی ایران (ISWA) ۱۳۴۰ (۱۹۶۱) – مجوز مجدد ۱۳۷۱ (۱۹۹۲-۱۹۹۳) حمایت حرفه ای عمومی، سیاست گذاری اجتماعی، آگاهی عمومی، تقویت جایگاه حرفه ای. همایش های ملی/بین المللی، مشارکت در سیاست گذاری، شعب استانی، عضویت در IFSW. IFSW، وزارت کشور، سازمان بهزیستی کشور، وزارتخانه های مختلف. انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران (ISASW) ۱۳۸۱ (۲۰۰۲-۲۰۰۳) پژوهش علمی، آموزش آکادمیک، انتشارات علمی، صلاحیت حرفه ای. کارگاه های آموزشی، انتشار نشریات علمی (“پژوهشنامه مددکاری اجتماعی” همسو با اهداف)، همکاری با مراکز دانشگاهی، نظارت بر اخلاق حرفه ای. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه علامه طباطبائی (ناشر نشریه همسو). کانون کلینیک های مددکاری اجتماعی کشور (CSWC) ۱۳۸۶ (۲۰۰۷-۲۰۰۸) – بازتاسیس ۱۳۸۹ (۲۰۱۰-۲۰۱۱) عمل مددکاری اجتماعی بالینی، تسهیل خدمات، حمایت از کلینیک های مددکاری اجتماعی. واکنش به بحران، آموزش تخصصی، قرارداد با سازمان های دولتی/خصوصی، توانمندسازی گروه های آسیب پذیر. وزارت کشور، سازمان بهزیستی کشور.

وضعیت حال حاضر و فعالیت های کلیدی انجمن ها

۱. فعالیت های پژوهشی، آموزشی و ترویجی

پژوهشنامه مددکاری اجتماعی که توسط دانشگاه علامه طباطبائی منتشر می شود، به عنوان یک بستر آکادمیک برجسته عمل می کند. این نشریه فصلی با دسترسی آزاد و داوری دو سو ناشناس، طیف وسیعی از موضوعات از جمله مددکاری اجتماعی، رفاه اجتماعی، سلامت اجتماعی، امنیت اجتماعی، مسائل اجتماعی و هنجارها را پوشش می دهد.۱۰ مقالات اخیر نشان دهنده پرداختن به مسائل معاصر مانند رابطه استفاده از فضای مجازی و سرمایه اجتماعی در افراد دارای معلولیت، تاثیر باورهای فراشناختی بر پریشانی عاطفی در بیماران سرطانی، و اثرات همه گیری کووید-۱۹ بر روابط اجتماعی دانش آموزان است.۱۰ این تعهد به تولیدات علمی، نقش انجمن ها را در پیشبرد عمل مبتنی بر شواهد و انتشار دانش در این حوزه برجسته می سازد.

هر دو انجمن مددکاران اجتماعی ایران و انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران در سازماندهی و میزبانی سمینارها، کارگاه ها و همایش های ملی متعدد بسیار فعال هستند.۵ به عنوان مثال، می توان به کارگاه های تخصصی در مورد مداخلات مددکاری اجتماعی برای کودکان آسیب دیده از طلاق والدین ۱۳، همایش های ملی روز مددکار اجتماعی با موضوعاتی مانند “مددکاری اجتماعی و سیاست گذاری توانمندسازانه” ۱۵، و نشست های تخصصی در مورد چالش های حرفه ای مددکاران اجتماعی در ایران اشاره کرد.۱۷ این فعالیت ها برای توسعه حرفه ای مستمر، تبادل دانش و ترویج بهترین شیوه ها در میان متخصصان و دانشگاهیان حیاتی هستند.

انجمن ها به طور فعال در ابتکارات آگاهی عمومی با هدف بهبود درک جامعه از مسائل اجتماعی و نقش مددکاری اجتماعی مشارکت دارند. این شامل تلاش هایی برای کاهش انگ مرتبط با بیماری های روانپزشکی است که به عنوان یک چالش گسترده جهانی و ملی شناخته می شود.۱۳ آن ها همچنین روابط انسانی سالم و گفت وگوی خانوادگی را ترویج می دهند.۱۹ علاوه بر این، به طور منظم گزارش های تحلیلی منتشر کرده و مصاحبه هایی در مورد مسائل اجتماعی حیاتی مانند حاشیه نشینی، فرزندکشی، نقش اورژانس اجتماعی، کودکان کار و بی تفاوتی اجتماعی انجام می دهند ۲۰، که به گفتمان عمومی کمک کرده و جامعه را نسبت به این مشکلات حساس می سازند.

۲. تعامل با نهادهای دولتی، عمومی و خیریه ها

نمایندگان انجمن مددکاران اجتماعی ایران با مشارکت فعال در جلسات سیاست گذاری و مشورتی با نهادهای دولتی کلیدی، مانند ستاد مبارزه با مواد مخدر، سازمان بهزیستی کشور، شورای اجتماعی وزارت کشور و مرجع ملی حقوق کودک، نفوذ قابل توجهی از خود نشان می دهند.۶ این مشارکت مستقیم، نقش آن ها را به عنوان مشاوران متخصص و حامیان در شکل دهی سیاست های اجتماعی ملی برجسته می سازد.

انجمن ها در طیف گسترده ای از همکاری ها و مشارکت ها با نهادهای دولتی، عمومی و غیردولتی فعالیت می کنند. این نهادها شامل وزارت راه و شهرسازی، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، انجمن جامعه شناسی ایران و سازمان جوانان هلال احمر می شوند.۶ آن ها همچنین تفاهم نامه هایی با موسسات عمومی مهم مانند ساترا، صداوسیما و سازمان آموزش و پرورش استثنایی منعقد می کنند ۹، که نشان دهنده گستره وسیع و همکاری های بین بخشی آن ها است.

مددکاران اجتماعی، با حمایت سازمانی انجمن های خود، نقش “سازنده، ماندگار و موثر” در واکنش به بحران های بزرگ ملی ایفا کرده اند. نمونه های برجسته شامل مشارکت آن ها در سیل های ویرانگر سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹-۲۰۲۰) و تاثیر گسترده همه گیری کووید-۱۹ است.۲۱ آن ها حمایت های روان شناختی و اجتماعی حیاتی را به جمعیت های آسیب دیده ارائه می دهند ۱۹، و کانون کلینیک های مددکاری اجتماعی نیز به صراحت در ارائه خدمات در زمان بحران های طبیعی مشارکت دارد.۵

انجمن ها به طور فعال از حضور و ادغام اجباری مددکاران اجتماعی در موسسات عمومی کلیدی مانند مدارس حمایت می کنند.۱۹ آن ها همچنین ظرفیت های قانونی موجود برای مددکاری اجتماعی در سیستم قضایی را برجسته می سازند و بر پتانسیل استفاده بیشتر از این ظرفیت ها با وجود استفاده کنونی ناکافی تاکید دارند ۲۲، که نشان دهنده تلاش برای به رسمیت شناختن و ادغام حرفه ای گسترده تر است.

این فعالیت های گسترده نشان می دهد که انجمن های مددکاری اجتماعی در ایران صرفا نهادهای حرفه ای داخلی نیستند، بلکه به طور استراتژیک خود را به عنوان منابع متخصص و بازیگران کلیدی جامعه مدنی معرفی می کنند. مشارکت مداوم آن ها در گفت وگوهای سیاسی، واکنش فعال به بحران های ملی، گزارش های تحلیلی در مورد مسائل اجتماعی و کمپین های آگاهی عمومی، همگی به یک استراتژی آگاهانه برای مرتبط و تاثیرگذار بودن فراتر از اعضای خود اشاره دارد. این موقعیت یابی استراتژیک، مشروعیت و پتانسیل تاثیرگذاری آن ها را افزایش می دهد. با نشان دادن کاربرد عملی خود در addressing چالش های مبرم اجتماعی و ارائه دیدگاه های تخصصی، آن ها می توانند به رسمیت شناخته شوند و نفوذ بیشتری در تاثیرگذاری بر سیاست و افکار عمومی کسب کنند. این امر نشان دهنده حرکت به سمت نقشی برون گرا و اجتماعی تر است که با تعاریف جهانی مدرن مددکاری اجتماعی که بر اقدام و تغییر اجتماعی تاکید دارند، همسو است.۳

۳. گزارش ها و رویدادهای مهم اخیر

انجمن مددکاران اجتماعی ایران به طور منظم گزارش های عملکرد سالانه جامعی (به عنوان مثال، برای سال ۱۳۹۸/۲۰۱۹-۲۰۲۰) منتشر می کند که فعالیت های متنوع و مسائل مالی آن ها را تشریح می کند. این گزارش ها اغلب به واکنش های آن ها به بلایای طبیعی و بحران های بزرگ ملی می پردازند.۲۱ علاوه بر این، انجمن گزارش های دوره ای در مورد وضعیت اجتماعی ایران منتشر می کند که به طور خاص با هدف اطلاع رسانی و تاثیرگذاری بر سیاست گذاری ملی تهیه می شوند.۷

رویدادهای مهم اخیر شامل سی و هشتمین همایش روز ملی مددکار اجتماعی است که در دی ماه ۱۴۰۲ (ژانویه ۲۰۲۴) با موضوع “مددکاری اجتماعی و سیاست گذاری توانمندسازانه” برگزار شد.۱۵ رویداد قابل توجه دیگر، نشست “چالش های صنفی مددکاری اجتماعی ایران” بود که در دی ماه ۱۴۰۳ (دسامبر ۲۰۲۴) برگزار شد.۱۷ سایر گردهمایی های اخیر شامل کنگره توانبخشی کودکان ۱۴ و سمپوزیوم های مختلف در مورد توانمندسازی بین نسلی و بهزیستی پایدار است.۱۴

انجمن مددکاران اجتماعی ایران حضور بین المللی قوی خود را حفظ کرده و به طور فعال در جلسات منطقه ای فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی (IFSW) در منطقه آسیا-اقیانوسیه شرکت می کند. در این مجامع، آن ها گزارش هایی از فعالیت های خود ارائه می دهند، تجربیات خود را (به عنوان مثال، در مورد کووید-۱۹) به اشتراک می گذارند و در بحث های مربوط به استانداردهای بین المللی اخلاق، حقوق بشر و آموزش مددکاری اجتماعی شرکت می کنند.۸

انجمن ها به طور فعال به رویدادهای جاری و مسائل اجتماعی مبرم واکنش نشان می دهند. این شامل پرداختن به تاثیر جنگ بر معیشت کارگران و جمعیت های آسیب پذیر است.۱۴ آن ها همچنین بیانیه های همبستگی و محکومیت در مورد اقدامات تاثیرگذار بر غیرنظامیان در مناطق درگیری صادر می کنند ۱۴، که نشان دهنده تعهد آن ها به عدالت اجتماعی در مقیاس گسترده تر است.

این گزارش ها و فعالیت ها نشان دهنده شبکه گسترده ای از همکاری ها با سازمان های دولتی، عمومی و غیردولتی است. در حالی که این امر نشان دهنده تعامل و گستره وسیع فعالیت آن ها است، به این معناست که انجمن ها با ماموریت های متنوعی عمل می کنند و باید روابط پیچیده ای را با ذینفعان متعدد مدیریت کنند. به عنوان مثال، نقش انجمن مددکاران اجتماعی ایران در سیاست گذاری با تمرکز کانون کلینیک ها بر خدمات بالینی متفاوت است، با این حال هر دو با سازمان بهزیستی کشور همکاری می کنند. در حالی که همکاری گسترده پتانسیل آن ها را برای تاثیرگذاری و دسترسی به منابع افزایش می دهد، ممکن است به چالش هایی در حفظ یک صدای حرفه ای واحد، مدیریت انتظارات متنوع یا حتی تضعیف تلاش های اصلی حمایتی آن ها منجر شود. نیاز به “سازماندهی مجدد” و تشکیل “کارگروه های تخصصی در موضوعات اساسی حوزه امور اجتماعی” در انجمن مددکاران اجتماعی ایران ۶ نشان دهنده تلاشی داخلی برای مدیریت این پیچیدگی و اطمینان از اقدام متمرکز با وجود گستره تعاملات آن ها است. این شبکه گسترده همچنین آن ها را در برابر تغییرات در اولویت های دولتی یا تامین مالی آسیب پذیر می سازد.

میزان تاثیرگذاری انجمن ها در جامعه مددکاری اجتماعی کشور

۱. نقش در سیاست گذاری اجتماعی و توانمندسازی

رهبری انجمن مددکاران اجتماعی ایران، به ویژه رئیس آن، سید حسن موسوی چلک، به طور مداوم بر ارتباط عمیق مطالعات مددکاری اجتماعی و سیاست گذاری اجتماعی تاکید می کند. او مفاهیم، نظریه ها و رویکردهای مشترک در هر دو حوزه را در چارچوب نظام رفاه اجتماعی برجسته می سازد.۲ مددکاران اجتماعی به دلیل تعامل مستقیم با مسائل اجتماعی، جمع آوری داده ها و اطلاعات ارزشمند، و بهره گیری از درک جامع علوم اجتماعی، رویکردهای عملی و پژوهش های تجربی، در موقعیت منحصر به فردی برای تاثیرگذاری بر سیاست ها قرار دارند.۲

توانمندسازی به عنوان یک حوزه محوری در سیاست گذاری اجتماعی شناخته شده است که مددکاری اجتماعی نقش حیاتی در آن ایفا می کند. این تاکید با اسناد سیاست گذاری ملی مختلف، از جمله قانون اساسی ایران، همسو است.۲ رویکردهای نوین مددکاری اجتماعی از تمرکز صرف بر فرد یا موسسه به سمت مدل جامعه محور تغییر جهت می دهند و بر تاثیرگذاری بر سیاست هایی که توانمندسازی را در سراسر جامعه ترویج می کنند، تاکید دارند.۲

مشارکت فعال انجمن مددکاران اجتماعی ایران در جلسات مشورتی و تصمیم گیری نهادهای دولتی کلیدی، مانند ستاد مبارزه با مواد مخدر، سازمان بهزیستی کشور، شورای اجتماعی وزارت کشور و مرجع ملی حقوق کودک ۶، شواهد ملموسی از تعامل مستقیم آن در شکل دهی سیاست های اجتماعی ملی ارائه می دهد. آن ها بسته های سیاستی پیشنهادی را به طور فعال ارائه می دهند که برای دستیابی به توانمندسازی و ارتقاء نتایج سلامت اجتماعی طراحی شده اند.۲

یکی از حوزه های مهم تاثیرگذاری که اخیرا برجسته شده است، نقش مددکاران اجتماعی در میانجی گری است. موضوع “مددکاری اجتماعی و میانجی گری: تغییر به سمت آینده ای صلح آمیزتر” برای همایش روز ملی مددکار اجتماعی سال ۱۴۰۲ انتخاب شد.۲۳ این ابتکار بر ضرورت مهارت های میانجی گری مددکاران اجتماعی در حل اختلافات و توانمندسازی افراد از طریق مشارکت فعال آن ها در فرآیندهای حل تعارض تاکید دارد.۲۳ این امر نشان دهنده یک حوزه سیاستی خاص و تاثیرگذار است که مددکاری اجتماعی می تواند به رفاه جامعه کمک کند.

۲. ارتقاء جایگاه حرفه ای و آگاهی عمومی

با وجود اینکه مددکاری اجتماعی یک رشته دانشگاهی تخصصی است که تا مقطع دکترا در ایران ارائه می شود ۱، این اذعان وجود دارد که این حرفه هنوز به جایگاه شایسته خود در کشور دست نیافته است.۷ انجمن ها، به ویژه انجمن مددکاران اجتماعی ایران، به طور فعال برای تقویت جایگاه حرفه ای و اجتماعی مددکاری اجتماعی تلاش می کنند.۵

انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران (ISASW) به طور فعال در تلاش برای کاهش انگ گسترده مرتبط با بیماری های روانپزشکی مشارکت دارد و این را به عنوان یک چالش حیاتی جهانی و ملی به رسمیت می شناسد.۱۳ این مداخله مستقیم با هدف بهبود درک عمومی، تشویق افراد به دنبال درمان بودن و تقویت ادغام اجتماعی بیشتر برای افراد آسیب دیده است.

به عنوان عضوی از فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی (IFSW)، انجمن مددکاران اجتماعی ایران با استانداردهای جهانی برای عملکرد مددکاری اجتماعی، از جمله کدهای اخلاقی و دستورالعمل های رفتار حرفه ای، همسو است.۲۵ مشارکت انجمن در کمیته اخلاق IFSW 9، نشان دهنده تعهد آن به حفظ و ترویج این استانداردهای حرفه ای بین المللی در داخل کشور است و بدین ترتیب اعتبار و یکپارچگی حرفه را افزایش می دهد.

انجمن ها به طور فعال از طریق مصاحبه های رسانه ای، گزارش های تحلیلی و بیانیه های عمومی در مورد مسائل اجتماعی مختلف در گفتمان عمومی مشارکت دارند.۱۹ این تلاش ها برای افزایش آگاهی عمومی، حساس سازی جامعه نسبت به مشکلات اجتماعی و برجسته ساختن مشارکت های حیاتی مددکاران اجتماعی در حل آن ها طراحی شده اند.

۳. پاسخگویی به بحران ها و مسائل اجتماعی

مددکاران اجتماعی، با حمایت و بسیج انجمن های حرفه ای خود، نقش “سازنده، ماندگار و موثر” در واکنش به بحران های بزرگ ملی ایفا کرده اند. این شامل مشارکت حیاتی آن ها در سیل های ویرانگر سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹-۲۰۲۰) و چالش های گسترده ناشی از همه گیری کووید-۱۹ است.۲۱ مداخلات آن ها کاربرد عملی و ماهیت ضروری مددکاری اجتماعی را در شرایط اضطراری ملی برجسته می سازد.

انجمن ها و کلینیک های مددکاری اجتماعی وابسته به آن ها، خدمات تخصصی و حیاتی را به طیف متنوعی از جمعیت های آسیب پذیر ارائه می دهند. این خدمات شامل توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، رسیدگی به نیازهای پیچیده کودکان در معرض خطر، ارائه حمایت و توانبخشی به افراد درگیر اعتیاد و ارائه خدماتی با هدف کاهش نرخ طلاق است.۱۲ آن ها همچنین به مسائل اجتماعی گسترده تری مانند کودکان کار ۱۰ و حمایت از حقوق و رفاه سالمندان می پردازند.۲۲

تاکید بر کاهش انگ سلامت روان ۱۳ و ارائه حمایت های روان اجتماعی به افراد آسیب دیده از بلایا ۱۹، نقش مهم انجمن ها را در ارتقاء سلامت روان و بهزیستی در جامعه، به ویژه در زمان بحران، برجسته می سازد.

۴. چالش ها و موانع پیش رو

یکی از چالش های حیاتی و خودشناخته شده، عدم انسجام داخلی و کار گروهی در میان خود مددکاران اجتماعی است. این امر به صورت تقسیم بندی هایی بین دانشگاهیان و متخصصان، سطوح مختلف تحصیلی (کارشناسی ارشد در مقابل کارشناسی)، متخصصان سازمان بهزیستی در مقابل سایر بخش ها، متخصصان دولتی در مقابل خصوصی، و حتی بین خود مددکاران اجتماعی و کلینیک ها ظاهر می شود.۲۷ این تکه تکه شدن داخلی به صراحت با پیشرفت کند و عدم شناخت گسترده حرفه مرتبط است.۲۷

با وجود تاریخچه ای که بیش از پنج دهه به طول انجامیده است، هنوز کمبود مداومی در شناخت عمومی و درک مشارکت های منحصر به فرد مددکاری اجتماعی وجود دارد.۷ این حرفه هنوز به “جایگاه شایسته” خود متناسب با عمق آکادمیک و اهمیت اجتماعی خود دست نیافته است.۷

چارچوب های قانونی و ظرفیت های موجود در سیستم قضایی وجود دارد که می تواند به طور قابل توجهی از مداخلات مددکاری اجتماعی، به ویژه در مورد کودکان و نوجوانان، بهره مند شود.۹ با این حال، این مقررات قانونی در حال حاضر به طور ناکافی مورد استفاده قرار می گیرند و پتانسیل تاثیرگذاری حرفه را در حوزه های حیاتی محدود می کنند.

این حوزه به طور مداوم با تغییر ماهیت نیازهای جامعه، مسائل اجتماعی نوظهور و گروه های هدف در حال تحول مواجه است. این امر مستلزم بازنگری و انطباق مداوم روش های کاری جدید، و ایجاد تغییرات قابل توجه در سطوح آموزشی، اجرایی، سیاست گذاری، مدیریتی و ساختاری است، به ویژه در پرتو تعاریف جدید جهانی مددکاری اجتماعی.۳

مسائل اجتماعی در سطح کلان مانند حاشیه نشینی گسترده ۲۰، اعتیاد ۲۹، و تاثیرات نامطلوب سیاست های اقتصادی ۱۵ همچنان چالش های عظیمی را ایجاد می کنند. این مشکلات پیچیده اغلب منابع و ظرفیت های انجمن ها و متخصصان مددکاری اجتماعی را تحت فشار قرار می دهند.

در یک سو، اسناد موجود به وضوح نشان می دهند که انجمن های مددکاری اجتماعی، به ویژه انجمن مددکاران اجتماعی ایران، به طور فعال در سیاست گذاری مشارکت دارند، در جلسات مشورتی با نهادهای دولتی سطح بالا حضور می یابند، و رهبری آن ها توانایی قوی برای تاثیرگذاری بر سیاست ها را بر اساس داده ها و تخصص انباشته بیان می کند.۲ این امر نشان دهنده درجه ای از شناخت و نفوذ سازمانی است. در سوی دیگر، چندین سند به صراحت ابراز تاسف می کنند که مددکاری اجتماعی در ایران به “جایگاه شایسته” خود دست نیافته و از کمبود شناخت عمومی گسترده رنج می برد.۷ علاوه بر این، خودارزیابی انتقادی در ۲۷ به تقسیم بندی های داخلی شدید و عدم “با هم بودن” در میان خود مددکاران اجتماعی اشاره دارد. این امر یک پارادوکس مهم ایجاد می کند: این حرفه و انجمن های آن بر سطح سازمانی و تخصصی نفوذ دارند و توسط نهادهای دولتی مورد مشورت قرار می گیرند و به بحث های سیاستی کمک می کنند. با این حال، این نفوذ به آگاهی عمومی گسترده یا هویت حرفه ای قوی و متحد در میان اعضای آن تبدیل نمی شود. این نشان می دهد که نفوذ آن ها ممکن است بیشتر فنی یا تخصصی باشد تا ناشی از درک عمومی گسترده یا یک جبهه حرفه ای منسجم. تکه تکه شدن داخلی ۲۷ به عنوان یک مانع حیاتی عمل می کند و مانع از تحقق کامل قدرت جمعی و دیده شدن عمومی آن ها می شود، با وجود تعاملات خارجی و تلاش های سیاستی آن ها.

۵. فرصت ها و چشم انداز آینده

تعریف جهانی به روز شده مددکاری اجتماعی، که بر تغییر اجتماعی، انسجام اجتماعی، و توانمندسازی و آزادی افراد تاکید دارد ۳، چارچوبی قوی را برای مددکاری اجتماعی ایران فراهم می کند تا شیوه ها، برنامه های درسی و تعاملات سیاستی خود را بازنگری کند و از ارتباط و اثربخشی مستمر آن در مقیاس جهانی اطمینان حاصل کند.

فراخوان ملی انجمن مددکاران اجتماعی ایران برای شناسایی چالش ها و ارائه راهکارها در مددکاری اجتماعی، با دعوت از مشارکت گسترده دانشگاهیان، متخصصان، دانشجویان و سایر حرفه ها ۳، فرصت مهمی برای اصلاح داخلی، برنامه ریزی استراتژیک و تقویت وحدت از طریق خرد جمعی را فراهم می کند.

پیش بینی های بین المللی (به عنوان مثال، از اداره آمار کار ایالات متحده) نشان دهنده رشد قابل توجه مشاغل در مددکاری اجتماعی در آینده است ۲۸، که نشان دهنده روندی جهانی است که می تواند به افزایش فرصت ها و تقاضا برای متخصصان مددکاری اجتماعی در ایران منجر شود، به ویژه با افزایش پیچیدگی های اجتماعی.

افزایش استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در عمل مددکاری اجتماعی به عنوان یک روند حیاتی شناسایی شده است که مزایای قابل توجهی برای بهبود ارائه خدمات، ارتقاء ارتباطات و ساده سازی مدیریت داده ها ارائه می دهد.۲۸ این امر فرصتی برای نوآوری و کارایی را فراهم می کند.

همکاری مستمر و گسترده با فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی (IFSW) و سایر نهادهای بین المللی ۸ فرصت های ارزشمندی را برای تبادل دانش، اتخاذ بهترین شیوه های بین المللی و افزایش دیده شدن و اعتبار جهانی مددکاری اجتماعی ایران فراهم می کند.

تمرکز نوظهور بر خودمراقبتی و بهزیستی حرفه ای برای مددکاران اجتماعی ۲۸ یک فرصت حیاتی برای رسیدگی به مسائلی مانند فرسودگی شغلی است که پایداری و اثربخشی بلندمدت نیروی کار مددکاری اجتماعی را تضمین می کند.

ارتباط ذاتی بین مددکاری اجتماعی و سیاست اجتماعی ۲ یک فرصت قابل توجه برای انجمن ها باقی می ماند تا نفوذ خود را در شکل دهی برنامه های رفاه ملی، استراتژی های توسعه اجتماعی و اصلاحات قانونی عمیق تر کنند.

جدول ۳: میزان تاثیرگذاری و چالش های کلیدی انجمن های مددکاری اجتماعی در ایران

حوزه تاثیرگذاری نمونه های تاثیرگذاری چالش های کلیدی پیامد/نتیجه سیاست گذاری اجتماعی مشارکت در جلسات سیاستی ۲، پیشنهاد بسته های سیاستی ۲، نقش در میانجی گری.۲۳ عدم انسجام داخلی/کار گروهی.۲۷ افزایش مشروعیت و پتانسیل برای نفوذ سیاستی. توسعه حرفه ای و آموزش سازماندهی همایش ها/کارگاه ها ۶، انتشارات علمی ۱۰، تایید صلاحیت حرفه ای.۵ شناخت عمومی ناکافی و جایگاه حرفه ای.۷ بهبود استانداردهای حرفه ای و انتشار دانش. آگاهی عمومی و حمایت گری کاهش انگ سلامت روان ۱۳، گزارش های تحلیلی مسائل اجتماعی ۲۰، ترویج روابط انسانی.۱۹ استفاده ناکافی از ظرفیت های قانونی.۲۲ افزایش درک اجتماعی و حمایت از مددکاری اجتماعی. واکنش به بحران و ارائه خدمات واکنش به سیل/کووید-۱۹ ۲۱، خدمات به گروه های آسیب پذیر ۵، حمایت روان اجتماعی.۱۹ نیاز به انطباق با تعاریف جهانی و نیازهای در حال تحول جامعه.۳ نمایش کاربرد عملی و نقش حیاتی در شرایط اضطراری ملی. همکاری بین المللی عضویت در IFSW 5، مشارکت در مجامع منطقه ای/جهانی.۸ فشارهای گسترده تر اجتماعی-اقتصادی.۱۵ دسترسی به بهترین شیوه های جهانی و افزایش دیده شدن بین المللی.

نتیجه گیری نهایی و ابعاد آن به انضمام منابع استناد شده در پایگاه خبری مددکارنیوز