هویت در اختلاف

[غلامحسین ابراهیمی دینانی]

تجربه درونی که آن را تجربه زیسته نیز می خوانیم نوعی دریافت است که همه هستی و زندگی شخص را در بر می گیرد . یکی از ویژگی های این نوع از تجربه این است که نظم عینی زمان آفاقی را در هم می شکند و در اثر شکسته شدن این نظم در زمان عینی خارجی ، انسان می تواند در یک لحظه ، همه دوران طولانی عمر و زندگی خویش را تجربه کند. تجربه همه عمر و کل زندگی در یک لحظه ، همان چیزی است که برخی از اهل معرفت تحت عنوان « هویت در اختلاف » از آن سخن گفته اند. گروهی دیگر از اهل معرفت درباره « جمع مفروق» یا « جمع متفرق» سخن گفته اند که این عنوان نیز می تواند به نوعی ، تجربه زیسته را مطرح نماید. (1)

***

[مولانا]

نفسی روی به مغرب نفسی روی به مشرق - نفسی به عرش و کرسی که ز نور اولیایی (2)

***

[یزدانپناه عسکری]

با شکسته شدن نظم در زمان عینی آفاقی و دریافتن لحظه، آگاهی بسط و گسترش می یابد و افزون بر زمان، مکان استاندارد آفاقی هم مطرح نیست.

_______________

1 - دفتر عقل و آیت عشق، جلد سوم، غلامحسین ابراهیمی دینانی، تهران: انتشارات طرح نو چاپ دوم 1389 صفحه 248

2 - کلیات دیوان شمس تبریزی ، مولانا جلال الدین محمد بلخی به کوشش دکتر ابوالفتح حکیمیان – تهران: انتشارات پژوهش 1383 غزل 2837