گم کرده نیت

[غلامحسین ابراهیمی دینانی]

مسئله ی نیت در اندیشه حکیم ترمذی جایگاه مهم و بزرگی پیدا می کند. زیرا نیت به عقل و خرد بستگی دارد و بدون عقل و خرد هیچ گونه ارزش و اعتباری نخواهد داشت. شیخ عطار در همین باب از او نقل می کند که گفته است : «بر هیچ گم کرده ای آن غم نباید خورد که بر گم کرده ی نیت، که هیچ کار خیر بی نیت درست نیاید». و گفت: «هر که را همت او دینی گردد، همه ی کارهای دنیایی او دینی گردد و هر که را همت او دنیایی گردد همه ی کارهای او به شومی همت وی دنیایی گردد.

همان سان که در این عبارت مشاهده می شود حکیم ترمذی برای نیت و همت نقش عمده و بنیادی قائل شده و معتقد است چون نیت عارف بر اساس عقل و خرد استوار می گردد جمود و توقف نخواهد داشت. (1)

***

[یزدانپناه عسکری]

نیت و همت و قصد داشتن می تواند موضوعی برای «نفس ناطقه» باشد.

________________

1 – دفتر عقل و آیت عشق، جلد سوم، غلامحسین ابراهیمی دینانی، تهران: انتشارات طرح نو چاپ دوم 1389 صفحه 260 ، 261

- فرید الدین عطار نیشابوری، تذکره الاولیاء، 2جلد، مطبعه لیدن - لیدن، چاپ: اول، 1905 م. القسمالثانی، ص: 98