🎯ضد کتابخانه چیست؟

— کتاب جدید بخرید، حتی اگر کلی کتاب نخوانده دارید

🔴 ویدئوی کوتاهی از اومبرتو اکو به جا مانده است که در آن، نویسنده مشهور ایتالیایی، پشت به دوربین، در کنار کتابخانه عظیم شخصی اش راه می رود. تمام دیوارهای خانه بزرگ او، تا سقف، پر از کتاب است. بعد در طول مصاحبه ای درباره کتاب هایش می گوید: کسانی که کتابخانه مرا می بینند، دو دسته می شوند: یک دسته بازدیدکنندگانی هستند که می گویند «وای! چقدر کتاب دارید! چندتا از آن ها را خوانده اید؟» و بقیه، که اقلیت بسیار کوچکی هستند، می دانند که این کتاب ها نشان دهنده چیزهایی که من می دانم نیست، بلکه بحثی است درباره آینده.

🔴 اکو با این دسته بندی به یکی از پرچالش ترین بحث ها میان «آدم های کتابی» و بقیه اشاره می کند: اینکه آیا فقط باید کتاب هایی را بخریم که قصد داریم آن ها را بخوانیم؟ 

🔴 نسیم نیکولاس طالب، در کتاب مشهور خود، قوی سیاه، مفهومی را معرفی می کند که برای فهم این موقعیت به ما کمک می کند: «ضدکتابخانه». طالب می گوید ضدکتابخانه مجموعه کتاب هایی است که خریده اید اما نخوانده اید. اگر در مسیر یادگیری و دانشوری قدم بردارید، هر چقدر جلوتر می روید، ضدکتابخانه شما هم بزرگتر خواهد شد. در این نگاه، کتاب هایی که خوانده اید به مراتب بی ارزش تر از کتاب هایی هستند که هنوز نخوانده اید. ضدکتابخانه شما بهترین انگیزه بخش ادامه مسیر یادگیری است.

🔴 مفهوم «ضدکتابخانه» به موضوع گسترده تری در تحقیقات روان شناختی اشاره می کند که می گوید تصور فرد از میزان نادانسته هایش، نشانه دقیقی از روحیه و رویکرد علمی اوست. هرچقدر فرد دانش گسترده، انتقادی و موشکافانه تری داشته باشد، بهتر می داند که «چقدر نمی داند».

🔴 در عصر مصرف گرایی، کتاب خریدن هم می تواند مثل خریدن بسیاری چیزهای دیگر که واقعا نیازی به آن ها نداریم، به رفتاری بی معنا تبدیل شود. بااین حال، مصرف گرایی کتابی فواید خاص خودش را هم دارد. فوایدی که از قضا، از مدت ها پیش از دوران تولید انبوه، شناخته شده بودند. مفهوم ژاپنی تسوندوکو اشاره به وضعیتی دارد که در آن فرد در نزدیکی خودش، مقدار زیادی کتاب نخوانده نگه می دارد، در حالی که می داند به این زودی فرصت و موقعیتی برای خواندن آن ها نخواهد داشت. اما صرف حضور آن ها باعث فروتنی و اشتیاق فرد به دانستن می شود.

🔴 این حالتی است که خیلی ها هنگام حضور در کتابخانه های بزرگ احساس می کنند. تحقیقی در این باره می گوید: صرف حضور در کنار قفسه های تمام نشدنی کتاب، شوق خواندن را در دل بسیاری از افراد زنده می کند.

🔴 علاوه برآن، بسیاری از کتاب ها، مثل دایره المعارف ها یا لغت نامه ها اصلا به این منظور طراحی نشده اند که خواننده از ابتدا یا انتهای آن ها را بخواند. آن ها راهنماهایی برای تحقیق هستند که به وقت نیاز به آن ها مراجعه می کنید. کتاب خریدن هم چنین چیزی است. وقتی می خواهید کتابی بخرید، شاید بهتر باشد به جای اینکه از خودتان بپرسید: «آیا وقت می کنم آن را بخوانم؟» از خودتان بپرسید: «دلت می خواهد آن را بخوانی؟» 

📌 آنچه خواندید خلاصه و مروری است بر این چند مطلب: Umberto Eco’s Antilibrary: Why Unread Books Are More Valuable to Our Lives than Read Ones نوشته ماریا پوپوا، منتشر شده در وبسایت مارجینالیان؛ All Those Books You’ve Bought but Haven’t Read? There’s a Word for That، نوشته کوین میمز، منتشر شده در نیویورک تایمز و گزارشی از تحقیقی در دانشگاه پنسیوانیا درباره آثار روان شناختی حضور در کتابخانه، با عنوان The psychology behind the well-being benefits of libraries، منتشر شده در وب سایت دانشگاه پنسیلوانیا.