لندتک و وام دهی دیجیتال در عصر فناوری و هوش مصنوعی : فرصت ها، چالش ها و چشم انداز آینده تامین مالی هوشمند و بانکداری دیجیتال

وام دهی دیجیتال، به عنوان یکی از شاخه های نوظهور در حوزه فین تک، توانسته است تحولی چشمگیر در شیوه های سنتی اعطای تسهیلات مالی ایجاد کند. این پدیده نوین با بهره گیری از فناوری هایی همچون هوش مصنوعی، کلان داده و الگوریتم های پیشرفته اعتبارسنجی، توانسته است فرآیندهای پیچیده و زمان بر بانکداری سنتی را به خدماتی سریع، مقرون به صرفه و در دسترس برای طیف گسترده تری از مشتریان بدل سازد. در ایران نیز این روند همگام با توسعه جهانی، با حمایت های قانونی و زیرساختی از سوی نهادهایی چون بانک مرکزی و با گسترش ابزارهای دیجیتال از جمله درگاه های پرداخت الکترونیکی، سامانه های انتقال وجه بلادرنگ و بهره گیری از شناسه ملی به عنوان کلید هویتی، مسیر پیشرفت خود را آغاز کرده است. این تحول دیجیتال توانسته است بستر مناسبی برای تامین مالی اقشار کم برخوردار و کسب وکارهای خرد فراهم آورد. با این حال، صنعت وام دهی دیجیتال در ایران با چالش هایی اساسی نیز مواجه است. نبود نهادهای رسمی و جامع اعتبارسنجی، محدودیت های قانونی در زمینه احراز هویت دیجیتال و تضامین حقوقی، همچنین مسائل مربوط به نقدینگی و سرمایه گذاری، از جمله موانعی هستند که روند توسعه این صنعت را با دشواری هایی همراه ساخته اند. در مجموع، وام دهی دیجیتال می تواند نقشی کلیدی در ارتقای شمول مالی و بهبود عدالت اقتصادی در کشور ایفا کند؛ به ویژه آنکه بسترهای فناورانه لازم برای گسترش این خدمات در حال شکل گیری است و پذیرش عمومی نیز روزبه روز در حال افزایش می باشد.

زیست بوم وام دهی دیجیتال زیست بوم وامدهی دیجیتال بسیار پیچیده و پویاست و در هر کشور ساختارهای بازار، الزامات قانونی و نیازهای مشتری متفاوت است. برخی بازیگران خدمات کامل دیجیتال ارائه میدهند، در حالی که برخی دیگر تنها یک بخش از فرآیند وامدهی را انجام می دهند و سایر بخشها را از طریق شراکت تکمیل می کنند. در کنار رفتار مصرفکننده، وجود یک زیست بوم دیجیتال مناسب برای توسعه وام دهی دیجیتال بسیار ضروری است. در ایجاد چنین زیست بومی برای توسعه فینتکها و تراکنش های دیجیتال پیشتاز بوده است. رشد چشمگیر وام دهی دیجیتال تا حد زیادی به لطف این زیستبوم دیجیتال و ابتکارات گوناگون محقق شده است؛

وام دهی دیجیتال فرآیندی است که در آن دریافت و مدیریت وام از طریق کانالهای دیجیتال صورت میگیرد. در این روش، تصمیمات اعتباری براساس دادههای دیجیتالی انجام می شود و تعامل هوشمند با مشتریان شکل می گیرد. این نوع وام دهی طیفی گسترده دارد؛ از خودکارسازی برخی مراحل، تا دیجیتالیسازی کامل فرآیند از دریافت درخواست وام تا تمدید آن 2018،.( وام دهی دیجیتال صرفا نسخه بهتر و 12 )اکسیون سریعتر از وام دهی سنتی نیست، بلکه یک مدل نوآورانه و جدید از طراحی، اعطا و مدیریت محصوالت مالی مبتنی بر داده است. در واقع، این مدل با بهرهگیری از اینترنت، هوش مصنوعی، تحلیل کالن دادهها و الگوریتمهای اعتبارسنجی جایگزین، نوعی وام دهی هوشمند و سریع را ارائه می دهد، سه عنصر اصلی در وام دهی دیجیتال عبارتاند از)کن ، 2018( 13 میچلیچ

لندتک به مجموعه فناوریهایی اطالق می شود که در صنعت وامدهی به کار می روند و هدف اصلی آن ها، بهبود ونوآوری در فرآیندهای مرتبط با ارائه وام و تسهیالت مالی است. این فناوریها شامل ابزارهای دیجیتال، پلتفرمهای و تحلیل داده های 10 آنالین، بالک چین، هوش مصنوعی بزرگ میشوند که باعث تسهیل، افزایش کارایی، کاهش هزینهها و افزایش دسترسی به خدمات مالی میشوند. لندتک، به ویژه در عرصههای نوظهور، مانند وامدهی دیجیتال و اعتبارسنجی آنالین، تحولی عمده در فرآیندهای مالی ایجاد کرده است و این صنعت را به سمت سرعت بیشتر، شفافیت 2020،( 11 و دقت بیشتر هدایت می کند )گروال و روگوین.

هوش مصنوعی با به کارگیری الگوریتمهای پیچیده، امکان شناسایی و تحلیل رفتارهای تعداد زیادی از وام گیرندگان را دارد. این تکنولوژی در مقایسه با منابع انسانی این عمل را با سرعت و دقت بیشتری انجام می دهد. از آن جایی که در لندتک هم از هوش مصنوعی استفاده میشود، مزیت این تکنولوژی برای کاربران چندین برابر میشود. چرا که سرعت اعتبارسنجی، قراردادها را بهینه کرد ).پوروانداری و ، 2019(پس از بحران مالی 2008 ،افزایش وام 37 همکاران دهی به کسب و کارهای کوچک از طریق لندتک باعث شد مسئولیت وام دهی بانکها کمتر شود ).حاجی اشرفی و ، 2023(وام دهندگان فینتک به عنوان موسسات 38 همکاران وام دهی غیربانکی هستند که کل فرایند اعطای وام مصرفی از راه دور از طریق فناوری اطالعات انجام میشود)آدامک، جی،. سوالرز، ام 2023،(ساختار وام دهی واحدهای غیربانکی شکل های مختلف شامل تامین مالی جمعی، خدمات بیگتک، وام های لندتک پیدا کرده که همه اینها شرایط مطلوبی برای توسعه مدل های کسب و کار فراهم ساخته است )یانگ و 2021،( از برخی از مهمترین مدل های کسب و 39 همکاران کار لندتکی میتوان به فروش اقساطی، اعطای وام P2P به مصرف کننده و یاSME ها و همچنین خرید االن و پرداخت ، 2022( فروش 40 دیرتر اشاره کرد )پاندی، ای. کی،. یاداو، بی اقساطی نوعی فروش با مبلغ مشخص است که بهای آن به صورت اقساط مساوی یا نامساوی دریافت میشود. در این روش نهاد مالی کاال را بنا به درخواست متقاضی خریداری میکند و پول آن را نقد میپردازد. کاال در اختیار متقاضی قرار میگیرد و بهای کاالی خریداری شده با در نظر گرفتن مبلغی به عنوان سود به صورت اقساطی به نهاد مالی پرداخت ، 2021( 41 میشود . )نجیبی و همکاران