تسنیم زبردست
5 یادداشت منتشر شدهدیدگاه لیبرال دموکراسی درباره ی محدودیت آزادی بیان و مبارزه با اخبار جعلی

دیدگاه لیبرال دموکراسی بر پایه ی اصول دموکراسی لیبرال، حقوق بشرو حاکمیت قانون استوار است و در بحث آزادی بیان و مقابله با اخبار جعلی، رویکردی متعادل و مبتنی بر حداقل سازی محدودیت ها دارد. این دیدگاه عمدتا در جوامع غربی مانند اتحادیه اروپا، آمریکا و کانادا دنبال می شود.
مبانی فلسفی و حقوقی:
- از نگاه لیبرال دموکراسی، آزادی بیان پیش شرط دموکراسی است و نقشی کلیدی در کشف حقیقت، پاسخگویی حکومت و حفظ تنوع عقایددارد. اسنادی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی بر این حق تاکید دارند.
- در این دیدگاه، آزادی بیان مطلق نیست اما محدودیت ها باید مشخص، ضروری و متناسب باشند و مواردی مانند تحریک مستقیم به خشونت (مثلا سخنرانی نژادپرستانه که احتمال شورش دارد) یا تهدید امنیت ملی (مثل افشای اسرار نظامی) و یا هتک حرمت اشخاص (افترا و توهین شخصی) قابل محدود شدن هستند.
رویکرد به اخبار جعلی (Fake News):
- لیبرال دموکراسی معمولا با دو روش با اخبار جعلی مقابله می کند:
الف) راهکارهای غیرسرکوبگرانه شامل شفاف سازی و اصلاح اطلاعات، تقویت سواد رسانه ای و افشای منابع جعلی ساز.
ب) پلتفرم های خصوصی مانند فیسبوک و گوگل که موظف به رعایت خط مشی های شفاف در حذف محتوای مضر هستند اما این اقدامات نباید به سانسور خودسرانه منجر شود. (به عنوان مثال: اتحادیه اروپا پلتفرم ها را ملزم می کند الگوریتم های خود را شفاف کنند و به کاربران امکان اعتراض به حذف محتوا را بدهند.)
نقش دولت در دیدگاه لیبرال دموکراسی:
- دولت به عنوان تسهیل گر و نه ناظر مطلق است و دولت ها نباید مستقیما در تعیین حق و ناحق محتوای رسانه ای دخالت کنند مگر در موارد واضح نقض قانون.
- وظایف پیشنهادی برای دولت شامل تضمین دسترسی آزاد به اطلاعات، حمایت از رسانه های مستقل و روزنامه نگاران، ایجاد نهادهای ناظر مستقل (مثل شورای مطبوعات در برخی کشورها) و پرهیز از سانسور گسترده می شود.
چالش های این دیدگاه:
- تعادل سخت بین آزادی و مقابله با اخبار جعلی. اینکه چگونه می توان بدون سانسور، از انتشار سریع اخبار جعلی در پلتفرم هایی مانند واتساپ جلوگیری کرد؟ همچنین نقض آزادی بیان توسط پلتفرم های خصوصی مانند اینکه وقتی فیسبوک یا توئیتر محتوایی را حذف می کنند، آیا این تصمیم ها سیاسی است یا واقعا مبتنی بر خط مشی های شفاف است؟ و یا اینکه الگوریتم ها ممکن است به اشتباه محتوای مشروع را نیز حذف کنند.
جمع بندی:
- اصل اولیه: آزادی بیان باید حداکثری باشد، مگر در موارد استثنایی و مشخص.
- راهکار اصلی مقابله با اخبار جعلی: شفاف سازی، آموزش و خودتنظیمی پلتفرم ها به جای سانسور دولتی.
- هدف نهایی: حفظ فضای باز گفت وگو، همراه با مسئولیت پذیری اجتماعی و رسانه ای.
و در کل دیدگاه لیبرال دموکراسی معتقد است که دموکراسی بدون آزادی بیان ممکن نیست اما آزادی بیان نیز بدون مسئولیت پذیری می تواند به هرج ومرج اطلاعاتی منجر شود.