جایگاه و اهمیت فوق العاده معلم در اسلام ( قسمت دوم )

بسم الله الرحمن الرحیم 

از امام رضا علیه السلام نیز نقل شده است که فرمودند :« و معلم الخیر و الدین یقوم مقام الاب و یجب مثل الذی یجب له فاعرفوا حقه ، معلم و تعلیم دهنده خوبی و مسایل دینی به منزله ی پدر است ؛ لذا آنچه نسبت به پدر واجب است ( مانند احترام گذاشتن و احسان به او ) برای معلم نیز چنین است ، پس حق او را بشناسید ».

الفقه المنسوب الی الامام الرضا علیه السلام، ص 334 .

شایان دقت است که اولین معلم ، خدای سبحان است ( بلکه اساس و سرمنشا تعالیم همه معلمان اعم از فرشتگان و انس و جن و انبیای الهی به عنوان معلمان بشر، خدای متعال است )، چنانکه قرآن کریم این موضوع را در آیات متعدد بیان می کند. علاوه برآنچه در آیات 4 و 5 سوره علق بیان شد در مورد تعلیم خدای سبحان علم اسماء را به حضرت آدم قرآن کریم می فرماید :

« و علم آدم الاسماء کلها... ، و علم اسماء [علم اسرار آفرینش و نامگذاری موجودات] را همگی به آدم آموخت ». بقره/ 31 .

در باره تعلیم خدای سبحان به فرشتگان ، قرآن کریم از زبان آنها چنین بیان می کند :« قالوا سبحانک لا علم لنا الا ما علمتنا انک انت العلیم الحکیم ، فرشتگان عرض کردند: «منزهی تو! ما چیزی جز آنچه به ما تعلیم دادهای، نمیدانیم؛ تو دانا و حکیمی ». بقره/ 32 .

از این آیات به خوبی معلوم می شود که معلم آدم و فرشتگان خدای سبحان است و جز آنچه را از ذات اقدس الهی فرا می گیرند ، آگاهی و اطلاعاتی دیگری ندارند .

بعد از خدای سبحان ، پیامبران الهی به ویژه خاتم و افضل شان حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه وآله معلمان دلسوز و مهربان بشریتند ، چنانکه قرآن درآیات متعدد از این موضوع خبر می دهد از جمله می فرماید :« کما ارسلنا فیکم رسولا منکم یتلوا علیکم آیاتنا و یزکیکم و یعلمکم الکتاب و الحکمه و یعلمکم ما لم تکونوا تعلمون ، همانگونه (که با تغییر قبله، نعمت خود را بر شما کامل کردیم،) رسولی از خودتان در میان شما فرستادیم؛ تا آیات ما را بر شما بخواند؛ و شما را پاک گرداند ؛ و به شما، کتاب و حکمت تعلیم دهد ؛ و آنچه را نمیدانستید، به شما بیاموزد ». بقره/ 151 .

طبق روایتی که نقل شده است ، رسول خدا صلی الله علیه وآله نیز خودش را به عنوان معلم معرفی نموده است ، و آن زمانی بود که حضرت دو مجلس را دید که یک عده در آن مشغول دعا و مناجات باخدا بودند و در مجلس دیگر ، به مردم تعلیم و آموزش داده می شد ، حضرت فرمود :« انما بعثت معلما ، جز این نیست که من معلم و آموزگار مبعوث شده ام » و به مجلس دوم که در آن تعلیم و تعلم انجام می گرفت ، وارد شد. شرح اصول الکافی (صدرا) ؛ ج2 ؛ ص95 .

درود بر معلمان متعهد و وظیفه شناس ، آنان که مشعل دانش و بینش را در دستان پرمهر شان گرفته اند و راه آینده را برای متعلمان و دانش پژوهان روشن می کنند و آنها را با راهکارهای چگونه زیستن و چگونه بودن آشنا می سازند .