نگاهی کوتاه به شرح حال بنیان گذاران فرقه ضاله وهابیت ( قسمت اول )

بسم الله الرحمن الرحیم

هشتم شوال سالروز تخریب قبور مطهر ائمه بقیع علیهم السلام و قبور برخی دیگر از بزرگان اسلامی مدفون در بقیع به دست فرقه منحرف وهابیت تسلیت باد

نگاهی کوتاه به شرح حال بنیان گذاران فرقه ضاله وهابیت ( قسمت اول )

برکسی مخفی نیست که فرقه ای ضاله وهابیت که منسوب به محمدبن عبدالوهاب است با طرز تفکر متحجرانه و انحرافی که دارند شباهت بسیار زیادی به خوارج صدر اسلام( که جنگ نهروان را علیه امیرالمومنین علی علیه السلام به راه انداختند ، آن حضرت و پیروان او را تکفیر می کردند و جنایات زیادی را مرتکب شدند )، دارند.

هرچند وهابیت منسوب به محمدبن عبد الوهاب است ؛ ولی پایه و اساس افکار و عقاید انحرافی وهابیت ریشه به افکار انحرافی شخصی به نام ابن تیمیه دارد ، لذا مناسب است در اینجا در باره شخصیت و طرز تفکر و عقاید ابن تیمیه و محمدبن عبد الوهاب نکاتی به اختصار بیان شود .

1 ) ابن تیمیه و عقاید انحرافی او

احمدبن عبد الحلیم بن عبد السلام بن عبد الله که معروف به ابن تیمیه است در سال 661 در شهر حران شام متولد شد ، او بدون این که ازدواج کند 67 سال زندگی کرد و به خاطر برخی عقاید نادرست و فتواهای انحرافی سه بار زندانی شد و سرانجام در سال 728 هجری در زندانی در دمشق از دنیا رفت .

ابن تیمیه از علمای حنبلی و پایه گذار اصلی عقاید وهابیت است. او به خاطر عقاید و فتواهایی که برخلاف عقاید عموم مسلمین اظهار می کرد ، همواره با مخالفت علما و اندیشمندان شیعه و سنی مواجه می شد و در رد کتابها و عقاید او کتابهای زیادی مانند : الدرر المصیه فی الرد علی ابن تیمیه ، شفاء السقام فی زیاره قبرخیر الانام ، و... از طرف علمای اهل سنت نگارش یافت . و به خاطر ابراز عقاید و نظراتی انحرافی مورد توبیخ و سرزنش علمای اهل سنت قرار می گرفت و همچنین مفتیان و بزرگان از اهل سنت در عصر او ، وی را تفسیق و گاهی تکفیر و به عنوان بدعت گذار می نامیدند.

برخی از عقاید انحرافی ابن تیمیه

1 ) او احادیث مربوط به فضیلت زیارت قبرمطهر رسول خدا صلی الله علیه وآله را مجعول می دانسته است ؛

2 ) وی احادیثی را که بر فرود آمدن خداوند بر آسمان دنیا دلالت می نمود ، تصدیق می کرد وهمچنین معتقد بود که خداوند روزقیامت ( در صحرای محشر) می آید و ظاهر می شود ؛

3 ) او ظواهر آیاتی را که در باره صفات خداوند است ، بر همان ظاهر الفاظ تفسیر می نمود و عباراتی مانند « و جاء ربک » (فجر/ 22 ) را به معنای آمدن خداوند ، بدون هیچ نوع تفسیر و تاویلی حمل می نمود . همچنین معتقد بوده که خداوند بر عرش ( که بالای آسمان قرار دارد ) تکیه نموده و گاهی به آسمان دنیا نازل می شود و سپس به عرش باز می گردد. و عقاید او به اینکه خداوند دارای اعضا وجوارحی از قبیل چشم و دست و پا است و ... .

4 ) درباره ای جسم بودن خداوند ، کلماتی صریحی از او نقل شده است ، از جمله آنچه را ابن بطوطه (که همزمان با او می زیسته ) و ابن حجر عسقلانی نقل نموده اند که ابن تیمیه در حالی که بر منبر بود گفت :« خداوند از آسمان دنیا پایین می آید آن گونه که من از این منبر پایین می آیم ». رحله ابن بطوطه ، ص 95 . الدرر الکامنه ، ج1 ، ص 154 .

و همچنین گفته :« بالا بردن دستها در هنگام دعا دلیل برآن است که خداوند در جهت بالاست ». الحمویه الکبری ، ص 66 .

همچنین در تفسیر البحرالمحیط ابوحیان نقل نموده است که در کتاب العرش ( که تالیف ابن تیمیه است ) چنین قرائت نمودم که :« ان الله یجلس علی الکرسی ... ، خداوند برکرسی نشسته در حالی که مکانی را خالی نموده و رسول خدا صلی الله علیه وآله نیز با او نشسته است ». کشف الظنون ، ج2 ، ص 1438 . آرشیف ملتقی اهل الحدیث ، ج 147 ، ص 44 .

و نظایر این سخنان نا درست و انحرافی از ابن تیمیه که بر جسمیت خدای سبحان دلالت دارد.

در حالی که این عقاید و سخنان برخلاف عقل و اعتقاد مسلمانان واقعی است و همچنین برخلاف صریح قرآن کریم است چراکه قرآن می فرماید :« لیس کمثله شیء ، مانند خداوند چیزی نیست ». (شورا/ 11 ). همچنین می فرماید :« لا تدرکه الابصار ، دیدهها او ( خدا ) را درک نمی کنند ». ( انعام/ 103 ).

به واسطه ای همین افکار و اندیشه های فاسد و گمراه کننده بود که علمای اسلام او را تکفیر و به ارتداد او حکم نمودند. به دنبال فتوای علما وی را دستگیر و روانه ی زندانی در مصر کردند ، چند بار او را از زندان آزاد کرده و پس از ارشاد و بحث و مباحثه ، به او پیشنهاد توبه و دست بر داشتن از این عقاید باطل و افکار فاسد دادند ؛ ولی او نپذیرفت و توبه نکرد و همچنان بر عقاید خویش اصرار ورزید تا اینکه مجددا در دمشق زندانی شد و سرانجام در زندان دمشق ، جان سپرد .

هرچند غائله ابن تیمیه با مرگ او در سال 728 هجری پایان یافت و علی رغم ترویج افکار او توسط شاگردش ابن القیم طرفدار و پیروی پیدا نکرد ؛ ولی بعد ها که محمدبن عبد الوهاب تحت تاثیر افکار ابن تیمیه قرار گرفت افکار و عقاید فاسد او زنده و ترویج شد و نهایتا فرقه ای وهابیه شکل گرفت . وهابیت هرچند همان طور که از نامش پیداست پیرو محمدبن عبد الوهاب هستند ولی افکار و عقاید ابن عبدالوهاب نشات گرفته از افکار و عقاید فاسد و انحرافی ابن تیمیه است .

در بخش بعدی به تبیین شخصیت و افکار و عقاید ابن عبدالوهاب می پردازیم .