دفاعیه ارشد: تاثیر هشت هفته تمرین یوگا به همراه مصرف مکمل آهن بر سندرم پای خسته در بیماران ام اس

تاثیر هشت هفته تمرین یوگا به همراه مصرف مکمل آهن بر سندرم پای خسته در بیماران ام اس روز شنبه، 31 خرداد، 1404 توسط موسسه آموزش عالی زند شیراز در شهر شیراز استان فارس برگزار می شود.

زمینه هدف: پژوهش حاضر به بررسی تاثیر هشت هفته تمرین یوگا به همراه مصرف مکمل آهن برسندرم پای خسته در بیماران مبتلا به ام اس پرداخت. روش کار: تحقیق حاضر از نوع تجربی و با طرح پیش-پس آزمون بود. نمونه آماری تحقیق حاضر را 40 نفر از بیماران مبتلا به ام اس تشکیل داد که عضو انجمن ام اس ایران بودند که پس از توضیح طرح تحقیقاتی به صورت داوطلبانه شرکت کردند. معیارهای ورود به این مطالعه شامل ابتلا به سندرم پای خسته ،ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس، برخوردار بودن از هوشیاری کامل، توانایی شنیداری و گفتاری قابل قبول برای پاسخگویی به سوالات، عدم ابتلا به بیماریهای مزمن دیگر، توانایی انجام اساناهای یوگا، توانایی خواندن و نوشتن و عدم مصرف داروی موثر بر سندرم پای بیقرار (بنزودیازپین ها، ضد تشنج ها و آنتاگونیستهای دوپامین) باشد. برای تشخیص سندرم پای بیقرار از معیار های وجود احساس ناخوشایند، خارش، گز گز و بیقراری در پاها، تشدید علایم با نشستن و بیحرکتی، تسکین علایم با راه رفتن و تکان دادن پاها و یا شروع علایم در طول شب استفاده شد که توسط انجمن بین المللی سندرم پاهای بیقرار مطرح شده است. در صورتی که بیمار حداقل دارای چهار علامت باشد، به عنوان بیمار مبتلا به RLS در نظر گرفته شد پس از پر کردن رضایت نامه ، آزمودنی ها به طور تصادفی به 4 گروه کنترل بیمار (n=10 )، مکمل بیمار (n=10 )، تمرین بیمار (n=10 )، و تمرین+ مکمل بیمار (n=10 )، تقسیم شدند. برنامه تمرینی آزمودنی ها شامل تمرینات یوگا بود که به مدت هشت هفته در هفته ۳ جلسه ۶۰ دقیقه ای از اساناهای (Asana) های ورزش یوگا برای دستیابی به تعادل، قدرت، انعطاف پذیری، بهبود سلامت روح و روان اجراء کردند. برای انجام حرکات از کلیپهای تمرینی رابین روتنبرگ یوگا درمانگر متخصص دریوگا برای بیماری ام اس و همچنین محقق با کمک یک مربی متخصص در این ورزش استفاده کرد. تمرینات در دمای معتدل و در محیطی آرام بدون اضطراب و استرس برگزار گردید. همچنین گروه مکمل هر شب یک دوز مکمل آهن اسید فولیک حاوی ۶۰ میلیگرم آهن و۵/۰ میلیگرم اسید فولیک مصرف کردند. جهت بررسی سطح آهن خون قبل و در پایان هفته هشتم از آزمودنی ها خون گیری به عمل آمد. میزا آهن خون با روش خونگیری وآزمایشگاهی ارزیابی گردید. همچنین در پایان هفته هشتم سندرم پای بیقرار با استفاده از پرسشنامه شدت RLS مورد ارزیابی قرار گرفت. پرسشنامه شدت RLS توسط انجمن بین المللی مطالعات سندرم پاهای بیقرار در سال 1995تدوین شده است و 10 سوال دارد. 5 سوال شدت و تکرار علایم و 5 سوال دیگر تاثیر علایم RLS بر جنبه های روزمره زندگی و خواب بیماران را بررسی می کند. پس از جمع آوری داده ها در بخش آمار توصیفی از شاخص های مرکزی و پراکندگی از جمله میانگین، انحراف استاندارد، کمترین و بیشترین داده هر متغیر و نمودار استفاده شد. پس از اثبات توزیع طبیعی داده ها از طریق آزمون شپیروویلک در بخش آمار استنباطی از آزمون آنووای 2×4با هدف تعیین معنی داری یا عدم معنی داری بین گروه ها و برای تعیین محل دقیق تفاوت میان گروه ها (به صورت دوبه دو) از آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های آماری با نرم افزار SPSS26 انجام گشت و سطح معنی داری 05/0P< در نظر گرفته شد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج زیر حاصل شد: در سندرم پای خسته، کاهش معنی دار متغیر مورد نظر در گروه مکمل+تمرین در مقایسه با گروه کنترل (007/0=P)، مکمل (001/0=P) و گروه تمرین (001/0=P) و هم چنین کاهش معنی دار گروه تمرین در مقایسه با مکمل (001/0=P) وجود دارد. پس از بررسی نتایج آزمون تی زوجی، کاهش غیرمعنی دار در گروه کنترل (343/0P= ،001/1t(9)=) و کاهش غیرمعنی دار در گروه مکمل (305/0P= ،088/1t(9)=) و هم-چنین کاهش معنی دار گروه تمرین (001/0P= ،062/6t(9)=) و گروه مکمل+تمرین (001/0P= ،672/14t(9)=) در زمان پس آزمون نسبت به پیش آزمون وجود دارد. هم چنین پس از بررسی اندازه اثر هر تداخل بر متغیر مورد نظر، مکمل تاثیر قوی و معنی دار (001/0P= ،184/3=2η)، تمرین تاثیر قوی و معنی دار (042/0P= ،653/0=2η) و مکمل+تمرین تاثیر قوی و معنی دار (043/0P= ،851/0=2η) داشت.
معرفی سخنرانان: نگارنده: محمد پارسائی استاد راهنما: دکتر هما شیخانی شاهین استاد مشاور: دکتر مهرزاد مقدسی استاد داور: دکتر پوریا پساوند