همایش ملی زمین ساخت و زمین شناسی ساختاری ایران با هدف تبادل اطلاعات تخصصی و دستاوردهای جدید علمی میان دانشجویان، پژوهشگران، و اساتید این حوزه، نخستین بار به همت انجمن زمین ساخت و زمین شناسی ساختاری ایران در سال ۱۳۹۲ پایه گذاری شد. با عنایت به استقبال دانشگاه ها و مراکز پژوهشی، سال های پس از آن نیز برگزاری سالانه این همایش تخصصی ادامه یافت. به یاری پروردگار متعال، در سال جاری با پیشنهاد دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران و موافقت انجمن زمین ساخت و زمین شناسی ساختاری ایران، هفتمین دوره این همایش ملی در ۲۶ آذرماه به همراه یک کارگاه آموزشی-تخصصی یک روزه (۲۷ آذر) در دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.
محورهای همایش
۱- حریم گسل های جنبا:
در این بخش مراد از گسل های جنبا، آن دسته از گسل هایی است که لغزش یا جابجایی بر روی آنها می تواند جوامع بشری را در آینده تحت تاثیر قرار دهد. جانمایی بیشتر شهرهای بزرگ و کوچک سرزمین ایران پیرامون سامانه گسل های جنبا از یکسو، و گسترش مراکز جمعیتی با شتابی روزافزون که در بسیاری موارد به دور از رعایت ضوابط و آیین نامه های ساخت و ساز است از سوی دیگر، ما را بر آن داشت تا رویکرد اصلی همفتمین همایش ملی زمینساخت و زمین شناسی ساختاری ایران را متمرکز بر شناسایی گسل های جنبا و لرزه زا و تعیین پهنه گسیخت و دگرشکلی سطحی پیرامون مناطق مسکونی و شریان های حیاتی قرار دهیم. این محور، پذیرای مقالاتی خواهد بود که با بهره گیری از مفاهیم و برداشت های ریخت زمینساختی، پارینه لرزه شناختی، مشاهدات و اندازه گیری های ژیودتیکی (GPS و InSAR) به شناسایی هر چه بهتر پهنه های گسیختگی و دگرشکلی سطحی در پیوند با گسل های جنبا می پردازند.
۲- لرزه خیزی فلات ایران:
جای گیری کشور ایران در میانه کمربند لرزه خیز آلپ- هیمالیا، مواجه این پهنه لرزه زمینساختی را با رخداد زمین لرزه های متعدد اجتناب ناپذیر می نماید. الگوها و رفتارهای لرزه ای در نواحی مختلف این سرزمین از بلندی های البرز در شمال تا سواحل مکران در جنوب، و از کمربند چین خورده-رانده زاگرس در باختر تا مرز خاوری آن با ورقه اوراسیا، یکسان نبوده و ویژگی های جنبشی—لرزه ای متفاوتی را نمایندگی می کنند. از این رو، هدف اصلی در این بخش معرفی الگوها و رفتارهای لرزه ای در گستره ایران زمین است تا با شناسایی این رفتارها بتوان گامی در راستای کاهش ریسک زمین لرزه برداشت. این محور، پذیرای مقالاتی خواهد بود که با بهره گیری از رهیافت های زمینلرزه شناختی، لرزه زمینساختی، زمین شناسی زمینلرزه، و زمین فیزیکی به بررسی و شناخت هر چه بهتر سرچشمه های لرزه زا در گستره ایران زمین می پردازند.
۳- نقش کنترل کننده های ساختاری در مخازن نفت و گاز:
بررسی های ساختاری از مهمترین گام های پژوهشی در اکتشاف، بهره برداری، و توسعه میادین هیدروکربنی به شمار می رود. از جمله مباحث مطرح در این زمینه می توان به شناسایی و بررسی ویژگی های زمینساختی حوضه های هیدروکربنی، حرکات زمینساختی و کنترل کننده های ساختاری در میادین نفت و گاز، بررسی و تحلیل شکستگی ها و گسل ها در واحدهای مخزنی و نقش آنها در نفوذپذیری سیال در واحدهای مخزنی، ارتباط بین تنش زمینساختی و مهاجرت و انباشت منابع هیدروکربنی در حوضه های رسوبی اشاره کرد. این محور، پذیرای مقالاتی خواهد بود که با بهره گیری از داده های زمین شناختی، ژیوفیزیکی زیرسطحی، لرزه ای، داده های حاصل از حفاری، و مدل سازی عددی به شناسایی و بررسی عوامل کنترل کننده ساختاری در مخازن هیدروکربنی پرداخته اند.
۴- نقش عناصر ساختاری در کانه زایی ذخایر معدنی:
بررسی ارتباط مکانی میان عناصر ساختاری و تشکیل انواع ذخایر معدنی و پهنه های کانه زایی از مهم ترین نشانگرهای اکتشافی ذخایر معدنی است. در این محور به مقالاتی پرداخته خواهد شد که کارکرد گسل ها و شکستگی ها در چرخه های فلز زایی و جای گیری ذخایر معدنی، گسیخت های لرزه ای به عنوان عامل موثر کانه زایی در سامانه های هیدروترمال، عناصر ساختاری در پیوند با پهنه های دگرگونی، مطالعه پهنه های برشی و تحلیل جنبشی ساختارهای نرم در پیوند با سنگ های دگرگونی در مقیاس میکروسکوپی و رخنمون را مورد بررسی قرار داده اند.
۵- کنترل کننده های ساختاری در منابع آب:
بحران کمبود آب از مهم ترین مسایلی است که سرزمین ایران در دهه های اخیر به طور جدی با آن مواجه بوده است. حرکات زمینساختی با ایجاد خطواره های ساختاری افزون بر کنترل منابع آب زیرزمینی و سطحی می توانند در تغذیه انواع منابع آب نیز موثر باشند. در این بخش، به مقالاتی پرداخته خواهد شد که نقش عناصر ساختاری در هدایت جریان آب زیرزمینی و سطحی، کنترل کننده های ساختاری در منابع آب کارستی، نقش عناصر ساختاری در جانمایی و آسیب پذیری سدها، و اثر منابع آب زیرزمینی بر روی خزش و یا لغزش گسلی را مورد بررسی قرار داده اند.