جایگاه مفهوم معنویت در روان درمانی، شخصیت شناسی مدرن و مقایسه آن با معنویت اسلامی

هدف این مقاله بررسی جایگاه مفهوم در روان درمانی و شخصیت شناسی مدرن و مقایسه آن با معنویت اسلامی است. به منظور انجام این پژوهش از اسناد کتابخانه ای استفاده شد. بررسی ها نشان داد تا قرن 19 معنویت و مذهب مترادف هم در نظر گرفته می شده است. و نظام های بزرگ روانشناختی به دلیل علکم گرایی در نیمه دوم قرن 19 و نیمه اول قرن 20، دیدگاهی بدبینانه نسبت به مذهب داشته اند، به اندازه ای که درمان گرای دارای جهت گیری روان تحلیل گری، گرایش های مذهبی را نشانه های انحراف از سلامت می دانستند. اما از آنجا که ظهور و پیدایش علم و دانش از عهده ی نجات بشر بر نیامد، به تدریج در عصر حاضر زمزمه بازگشت معنویت به تمام عرصه ها و ابعاد زندگی آغاز شد. البته معنویت در اینجا بیشتر به مفهوم تلاش برای پر کردن خلا معنویت انسانی است که مشکلات ادیان تاریخی و سنتی را نداشته باشند. تحقیقات نشان داد که اهداف، باورها و رفتارهای معنوی یا مذهبی صرفا یک بعد مجزا از فرد نیست بلکه برای بسیاری از افراد این اهداف، باورها و رفتارها هسته شخصیت هستند. از این رو، امروزه تحقیقات زیادی انجام گرفته است که نقش معنویت را در سلامت روان گوشزد نموده اند. به این ترتیب، رویکردهای جدید به معنویت در روانشناسی ابزار شدند و روانشناسان بسیار درباره ی آن به ارایه دیدگاه پرداختند. برخی از رویکردهای مطرح شده درباره ی معنویت مذهبی و برخی غیر مذهبی هستند، اما در این میان حداقل اثر روانی معنویت در دین اسلام، این است که فرد احساس می کند به یک منبع لایتناهی وصل است و یک قدرت بی انتها حافظ اوست و هرچه فرد احساس کند که به این قدرت لایتناهی نزدیک می شود، قاعدتا از موهبات بیشتری برخوردار خواهد شد.

کلیدواژه ها:

معنویت ، معنویت درمانی ، معنویت اسلامی ، روان درمانی ، شخصیت شناسی مدرن