بررسی و شناخت رنگزاهای هنری ایران دوره اسلامی در کتابت و نگارگری (بر اساس شعر شاعران سبک خراسانی)

بسیاری از نقاشی های ایران پس از اسلام در لابه لای نوشته های ادبی و اشعار، به تصویر درآمد ه اند. شاعر در شعرسبک خراسانی پیش از آن که شاعر باشد، تصویرگری است که تصاویر بدیع و متنوع را ابتدا در ذهن خود و سپسبا بیانی بی نظیر در ذهن خوانندگان می نگارد. استفاده از اسامی رنگزاها در رن گآمیزی فضای شعری یا حضور آ ن هابه عنوان جانشین رنگ در این سبک، قابل تامل است. شاعر سبک خراسانی گاهی با واژه های مرتبط با کتابت ونگارگری مانند نقش کردن، خامه، دفتر و گاهی به صورت غیرمستقیم از قالب های گوناگون بیانی نظیر تشبیه، ازاصطلاحات و مفاهیم رنگزاها به عنوان ابزار تصویرگری مدد جسته است. ازآنجایی که تا دوره صفوی در موردرنگزا های مورداستفاده در کتابت و نگارگری ایران اطلاعات زیادی در دسترس نیست و پرداختن به این موضوع،به منظور فن شناخت این آثار تاریخی جهت حفاظت و مرمت بهتر آن ها ضروری و لازم به نظر می رسد، می توان ازاطلاعات نهفته در شعر سبک خراسانی در حوزه تصویرسازی و رنگ آمیزی ها به منظور شناخت و بررسی رنگزاهایمورداستفاده در کتابت و نگارگری قرن 3 الی 6 ه.ق. استفاده نمود. شناسایی رنگزا هایی که به مرورزمان به فراموشیسپرده شده اند یا در طول زمان تغییر نام داده اند، از انگیزه اصلی نگارنده در تدوین پژوهش حاضر است. از مهم تریننتایج این تحقیق، شناسایی تعدادی از رنگزاهای کهن ایران است که برای نخستین بار در این مقاله معرفی شده و باشناخت برخی از رنگزاها، قدمت استفاده از آنها گاهی تا چند صد سال به عقب برگردانده شده است.

کلیدواژه ها:

رنگزاه ا ، ایران دوره اسلامی ، کتابت و نگارگری ، شعر سبک خراسانی