بررسی تزیینات کاشی هفت رنگ درمعماری ادارات دولتی در شیراز در دوره پهلوی

در برخی از ادارات و مراکز دولتی شیراز در دوره پهلوی تزیینات متنوع کاشی هفت رنگ به کار رفته است که از لحاظ مطالعات تزیینات معماری و ویژگی های نقاشی روی کاشی از اهمیت زیادی برخوردار است. این مراکز دولتی را میتوان از اولین نمودهای معماری مدرن در ایران قرار داد و مبدا آغاز ایجاد رابطه سنت و مدرنیته در جامعه ایران به شمار آورد. موضوع این پژوهش تحلیل و طبقه بندی ویژگیهای موضوعی و تجسمی کاشی هفت رنگ در تزیینات معماری مراکز دولتی در شیراز در دوره پهلوی است. این ویژگیها بر اساس شناخت طرح ها، تنوع نقوش و رنگ بندی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر در مرحله نخست شناخت ویژگی های تجسمی تزیینی و تنوع نقوش کاشی هفت رنگ در تزیینات مراکز دولتی در شیراز در دوره پهلوی و در مرحله بعد طبقه بندی نقوش، رنگها و طرح های کاشی هفت رنگ بر اساس موضوع و مکان آنها خواهد بود. در این مقاله ویژگیهای تزیینی و تنوع نقوش کاشی هفت رنگ در تزیینات معماری ادارات شیراز در دوره پهلوی به شیوه توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات این مقاله به شیوه میدانی و کتابخانه ای گردآوری شده است. بدین منظور در بررسی مراکز دولتی بازمانده از دوره پهلوی (1357 -1304) در شیراز که در تزیینات معماری آنها از کاشی هفت رنگ استفاده شده است 21 نمونه شاخص از قاب بندیهای کاشی هفت رنگ انتخاب و از نظر تنوع مکانی، تنوع قاب بندی، و تنوع طرح و نقش بررسی و طبقه بندی شده است. مطابق یافته های این تحقیق محل قرارگیری تزیینات کاشی هفت رنگ در ادارات دولتی در پنج موضع شامل .1پیشانی بنا .2قاب کاشی سردر .3 قاب پنجره .4سایر قسمت های بدنه ساختمان در نمای بیرونی .5تزیینات داخلی قابل مشاهده است. بیشترین نقش مورد استفاده در نمونه های مورد مطالعه نیز از نوع اسلیمی و ختایی است. نقوش اسلیمی و ختایی، لچک و ترنج،گل و مرغ، هندسی و کتیبه نام بنا با تنوع رنگی زیاد رنگ آمیزی شده و رنگ زمینه غالب در قاب کاشی های این دوره نیز سفید، فیروزه ای و لاجوردی است.

کلیدواژه ها:

تزیینات معماری ، کاشی وکاشیکاری ، معماری ادارات ، دوره پهلوی ، شیراز