آسیب شناسی و آینده پژوهی توسعه اقتصادی ایران بر مبنای تحلیل لایه لایه ای علت ها

برای تجزیه و تحلیل مسائل توسعه نیافتگی اقتصاد ایران معمولا از روش هایی همچون شناسایی عوامل و یا تعیین رابطه میان عوامل مختلف در شکل گیری وضع موجود استفاده می شود. اما آسیب شناسی موضوع توسعه اقتصادی ایران نیاز به رویکرد های دقیق تری دارد. بر این اساس مدل های تحلیل مسئله توسعه نیافتگی اقتصادی حول مباحث ریشه ای تر پیشنهاد می شود. از جمله آنها دو رویکرد تحلیل سیستمی و نیز تحلیل لایه لایه ای علت ها می باشد. هدف این مقاله بررسی مسئله نیافتگی اقتصادی ایران بر مبنای تحلیل لایه لایه ایی علت ها با استفاده از روش تحقیق تحلیلی و توصیفی است. در این روش مسئله توسعه و آسیب شناسی آن در ایران درچهار سطح لیتانی، علت های نظامند اجتماعی، جهان بینی و گفتمان مسلط، و در نهایت اسطوره و استعاره بحث می شود . در لایه اول و سطح لیتانی روندهای کمی تغییرات اقتصادی در ایران مورد توجه قرار می گیرد و مرئی ترین ایرادات توسعه تبیین می شود. در لایه بعدی علل نظام مند توسعه نیافتگی در ایران از جمله عوامل تاریخی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فناورانه و زیست محیطی مورد توجه قرار می گیرد. در لایه سوم سطوح گفتمانی مختلف و نیز جهان بینی حاکم بر فرایند های عمیق اجتماعی مرتبط با توسعه در ایران مورد ارزیابی قرار می گیرد. بالاخره در درونی ترین لایه مرتبط با آسیب شناسی توسعه در ایران و نیز خلق آینده های بدیل و مطلوب توسعه ابعاد استعاره ای، ناخودآگاه و عمیق اجتماعی که بوجود آورنده الگوی رفتار جمعی می شود مورد توجه قرار می گیرد. بطور کلی رویکرد آینده پژوهی این مقاله انتقادی و پسا ساختارگرایانه می باشد و تلاش دارد که روندها و رویداد های و بعبارت دیگر تغییراتی را که در ایران از آن بنام توسعه یاد می شود را در معرض شک و تردید قرار دهد تا شناخت بهتری از حوادث گذشته در ایران بعمل آید و بدین در تلاش است که شناخت مباحث توسعه اقتصادی ایران مبتنی بر شیوه انتقادی باشد تا دریچه ای برای طرح خلق آینده های بدیل و مطلوب در توسعه این کشور فراهم گردد . بر این اساس مقاله ضمن تبیین و تحلیل گفتمان توسعه در چهار سطح معرفتی، ذینفعان، ایدئولوژیکی و تمدنی به این موضوع تاکید دارد که برای تحقق توسعه اقتصادی در ایران نیاز به ساختار شکنی استعاره های متعارف و خلق استعاره های بدیل بر محور اسطوره های آرمانشهری و سابقه تمدنی در ایران می باشد تا ضمن به چالش کشیدن وضع موجود خلق آینده های بدیل و مطلوب ممکن باشد.

کلیدواژه ها:

آسیب شناسی ، توسعه اقتصادی ایران ، تحلیل لایه لایه ای علت ها ، رویکرد انتقادی ، آینده های بدیل