حقوق شهروندی و ارتقا فرهنگ شهروندی

با گذشت قرون متمادی از برخوردهای قهری با جرایم و حصول کمترین نتیجه از اعمال مجازات صرف برای مجرمان، کارشناسان علوم اجتماعی به این نتیجه رسیدند که علاج واقعه را باید قبل از وقوع اندیشید. هماکنون در بسیاری از کشورهای توسعه یافته موضوع پیشگیری از وقوع جرم و نیز فاصله گرفتن از برخوردهای قهری صرف، به یک اصل بدل شده و همواره مورد توجه دولتمردان بوده است به تبع این امر، تنظیم کنندگان قانون اساسی نیز بر این موضوع گرایش و تاکید ویژه داشته اند و از این رو موضوع پیشگیری از وقوع جرم را که یک مقوله اجتماعی است را طی بند 5 اصل 156 قانون اساسی در حوزه وظایف قوه قضائیه قرار داده اند.بستر سازی برای کاهش ارتکاب جرم، ساماندهی اقشار آسیب پذیر نظیر زنان و کودکان و بررسی مشکلات آنها در محاکم، توجه به معضلات اجتماعی و حل آنها در راستای کاهش آمار بزه و جرم و بررسی بسترهای جرم خیز و تلاش برای محو آنها همگی از جمله اقداماتی است که تحقق این بند از اصل 156 قانون اساسی را امکان پذیر می سازد. در این بین میبایست به مفهوم شهروند و شناخت حقوق شهروندی اشاره نمود. همچنین اداره کل اجتماعی و فرهنگی قوه قضائیه هم اکنون عهده دار وظایف فوق بوده و با ایجاد سامانه های نظاممند در بخش های مختلف خود، سعی در تحقق این اهداف دارد. در راستای نهادینه کردن هریک از اهداف اقدامات متعددی صورت گرفته که آنچه پیش رو دارید نگاهی اجمالی، تنها به بخشی از این اقدامات تلاش های انجام شده در اداره کل اجتماعی و فرهنگی قوه قضائیه است. مفهوم شهروندی را میتوان در مجموع جزو مفاهیم جدیدی دانست که با زندگی برخاسته از تجدد و فرهنگ انسان اجتماعی در هم آمیخته است. اهمیت حقوق شهروندی به حدی است که رابطه نزدیکی با جایگاه حاکمیت پیدا می کند و حتی برخی از کارشناسان بر این باورند که جامعه ای که در آن حقوق شهروندان نهادینه نشده باشد، رابطه مردم و حاکمیت دچار تزلزل می شود. در این مقاله در ابتدا مبانی حقوق شهروندی و فرهنگ و آیین شهروندی به تفسیر پرداخته شده و در ادامه به قانون اساسی و حقوق شهروندی و همچنین حقوق شهروندی در اسلام و در نهایت با نگاه به اینکه حقوق شهروندی، حرکت به سوی قانونگرایی می باشد اشاره شده است.در انتها راهکارهایی قابل اجرا در جهت ارتقاء فرهنگ شهروندی برای ایجاد جامعه مطلوب ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

حقوق شهروندی ، جرم ، اقشار آسیب پذیر ، فرهنگ شهروندی ، قانون گرایی