بررسی اثر مقادیر مختلف ایندول- 3 بوتیریک اسید ( IBA ) و بستر پایه بر ریشه زایی درون شیشه ای در عناب

عناب (Ziziphus jujuba Mill.) یکی از مهمترین درختان میوه بومی آسیاست که از لحاظ خواص دارویی و تغذیهای اهمیت فراوانی دارد. علیرغم بالا بودن مقاومت عناب به رشد در زمین های خشک، شور و شرایط نامساعد اقلیمی کشور، میزان کشت و کار این محصول چشمگیر نبوده و توسعه سطح زیرکشت آن از طریق استفاده از شیوه های نوین فناوری در تکثیر گیاهان مانند کشت درون شیشه ای ضروری بنظر می رسد. در این راستا و بمنظور بهینه سازی محیط کشت این محصول، بررسی اثر مقادیر مختلف هورمون ایندول- 3 - بوتیریک اسید ( IBA ) بر روی ریشه زایی در دستور کار این پژوهش قرار گرفته است. در تکثیر این گیاه از طریق کشت بافت همانند سایر گیاهان، هورمون های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد که هورمون اکسین با قابلیت تحریک ریشه زایی و جلوگیری از ایجاد شاخه های جانبی یکی از انواع هورمون های مورد نیاز در این فرآیند می باشد. یکی از رایج ترین اکسین ها در کشت بافت، هورمون ایندول- 3 بوتیریک اسید ( IBA ) می باشد که در این پژوهش با مقادیر مختلف غلظت شامل ( 0 ، 1 / 0 ، 5 / 0 ، 1 و 5 / 1 میلی گرم در لیتر) در محیط کشت MS تغییر یافته جهت القاء ریشه زایی و تعیین تیمار مناسب آن مورد مطالعه قرار گرفته است. طرح این آزمایش به صورت کاملا تصادفی و در قالب فاکتوریل بوده و طول دوره آزمایش 3 هفته درنظر گرفته شده که پس از گذشت این مدت، درصد ریشه زایی در نمونه ها اندازه گیری گردیده است. نتایج حاصل از این پژوهش گویای آن است که حضور هورمون IBA در محیط کشت، بمنظور بهینه سازی شرایط ریشه زایی از طریق تحریک ریشه زایی و جلوگیری از ایجاد شاخه های جانبی ضروری می باشد. مقایسه میانگین درصد ریشه زایی گیاهچه ها در تیمارهای مختلف این هورمون ( 0 ، 1 / 0 ، 5 / 0 ، 1 و 5 / 1 میلی گرم در لیتر) نشان داد که محیط کشت حاوی 5 / 1 میلی گرم در لیتر IBA بیشترین درصد ریشه زایی را به میزان 88 / 68 % در این گیاه القا می نماید و در مقابل، عدم استفاده از این هورمون در گیاهچه ها باعث ایجاد کمترین درصد ریشه زایی ( 62 / 4 %) می گردد؛ بعبارتی بالاترین میزان این هورمون در تیمارها منجر به نتیجه گیری مطلوب ریشه زایی گردیده است. مطالعات بیشتری درخصوص بررسی اثرات سایر هورمون های گیاهی بمنظور بهینه سازی شرایطکشت توصیه می گردد؛ چرا که می تواند نقش موثری در ازدیاد این گونه ارزشمند و بومی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

عناب ، ریشه زایی ، کشت بافت ، IBA ، اکسین