بررسی تنوع ژنتیکی در اکوتیپ های عناب ایران با استفاده از نشانگرهای مولکولی

عناب با نام علمی Zizyphus jujuba Mill. متعلق به خانواده Rhamnaceae ، گیاهی باغی با خواص دارویی می باشد. میوه عناب به عنوان یک گیاه دارویی و با خواص تغذیه ای بالا و ارزشمند بوده و دارای مقادیر قابل ملاحظه ای املاح معدنی و ویتامین های مختلف از جمله ویتامین ث، ب، آ، کلسیم ، فسفر و آهن، مواد قندی، فلاوونوئیدها، موسیلاز، اسیدهای مالیک و سیتریک می باشد. ایران یکی از غنی ترین ذخایر ژنتیکی عناب دنیا بهشما می رود. عناب ( Ziziphus jujuba ) یکی از مهمترین میوه هایی است که ایران مرکز کشت و کار آن در دنیا به شمار می رود. ژنوتیپ های عناب در ایران بسیار کم مورد ارزیابی قرار گرفته است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ های عناب آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در مزرعه مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی واحد خراسان جنوبی انجام شد. بدین منظور تنوع ژنتیکی 14 نمونه عناب مربوط به ایران بااستفاده از نشانگر مولکولی ISSR و RAPD مورد بررسی قرار گرفت. DNA ژنومی از برگ ها استخراج و از نظر ویژگی های کمی و کیفی در واکنش PCR ، مورد ارزیابی قرار گرفت. اکوتیپ های عناب با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR و RAPD در آزمایشگاه بیوتکنولوژی آن مجتمع در سال 1396 بررسی شد. DNA ژن ومی با استفاده از روش CTAB با کمی تغییرات استخراج گردید. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش UPGMAبرای هر دو سیستم نشانگری انجام شد. تعیین فواصل اکوتیپ ها با استفاده از نرم افزار NTSYS انجام شد و در نهایت دندروگرام براساس ضریب تشابه DICE و الگوریتم UPGMA ترسیم گردید. بیشترین و کمترین تشابه بین اکوتیپ ها به ترتیب برابر 92 / 0 و 56 / 0 بدست آمد. دندروگرام حاصل در حد تشابه 67 / 0 اکوتیپ ها را به دو گروه جدا تقسیم کرد . گروه بندی براساس تجزیه به مولفه های اصلی نتایج حاصل از تجزیه کلاستر را تایید می کند. نتایج نشان داد که نمونه های مورد مطالعه در هر دو نشانگر به دو دسته گروه بندی شدند. به طورکلی نتایج نشان داد که نشانگرهای مولکولی RAPD و ISSR در شناسایی چندشکلی و شناسایی اکوتیپ های جدید می توانند نشانگرهای سودمندی باشند.

کلیدواژه ها:

تنوع ژنتیکی ، اکوتیپ های عناب ، نشانگرهای مولکولی