بررسی پذیرش کاربرد واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با مدل سازی پویایی شناسی سیستم

میزان پذیرش یک نوآوری، یکی از مهم ترین نشانه های موفقیت نهاد یا سازمان ارائه دهنده آن است. تلاش برای جانشین ساختن معادل های فارسی به جای لغات و اصطلاحات بیگانه همواره در جامعه ما محل مناقشه و موضوع چون وچرا و سبب انواع واکنش ها از سوی مردم، مترجمان، زبان شناسان و متخصصان حوزه های مختلف علوم بوده و کار واژه گزینی در فرهنگستان نمونه ای از این تلاش ها برای حفظ و حراست از زبان فارسی است. اشاعه نوآوری، فرایندی پیچیده و پویاست و تحت تاثیر عوامل و متغیرهای متعددی مانند تبلیغات، زمان ورود محصول جدید و جایگزین، کیفیت آن، قدرت رقابت با محصولات سابق و جاافتاده در جامعه و رضایت کاربران است. اشاعه و پذیرش نوآوری، پدیده ای آنی نیست؛ بلکه فرایندی است که در طول زمان و در صورت استفاده مستمر از محصول جدید و عادت به آن شکل می گیرد. در این پژوهش با هدف بهبود و تسریع روند پذیرش واژه های مصوب فرهنگستان، ضمن مرور تحقیقات پیشین در رابطه با رواج و کاربرد این واژه ها در جامعه و بررسی الگوهای اشاعه نوآوری، متغیرهای موثر بر پذیرش واژه های جدید و جایگزین، استخراج و به سازه های الگوی اولیه اشاعه و پذیرش نوآوری اضافه شده اند. سپس نحوه تاثیرگذاری متغیرها بر رفتار کاربران زبان مشخص گردیده و با استفاده از رویکرد تفکر سیستمی و پویایی شناسی سیستم، به کمک نرم افزار پاورسیم الگویی برای اشاعه و پذیرش واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی طراحی و ارائه شده است. با شبیه سازی این الگو به کمک این نرم افزار، اعتبار آن ارزیابی و سناریوهایی جهت بهبود وضعیت فعلی پیشنهاد شده است. با استفاده از الگوهای شبیه سازی می توان تاثیر سیاست ها را قبل از اجرای آن ها در جامعه، در محیط مجازی و نرم افزاری موردبررسی و آزمون قرار داد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد تبلیغات، آگاهی، رضایت و فراوانی پذیرندگان از جمله عوامل تاثیرگذار بر پذیرش است. برای افزایش میزان پذیرش واژه های پیشنهادی فرهنگستان از سوی جامعه و استفاده از معادل های فارسی به جای لغت ها و اصطلاحات بیگانه، اولین قدم، اطلاع رسانی و آگاه کردن مردم است.

کلیدواژه ها:

واژه گزینی ، واژه های مصوب ، پویایی شناسی سیستم ، الگوی پذیرش ، انتشار نوآوری.