تقابل سنت و مدرنیته در بناهای یادمانی ایران از دهه 20 تا 50 شمسی ( نمونه موردی آرامگاه خیام شهر نیشابور )

خاطره انگیزی جزو یکی از کیفیات مطلوب فضاهای شهری موفق است. به عبارتی قدرت هر فضا در کیفیت آن فضا در ایجاد فرصت هایی جهت بروز رویدادهایی سرشار از خاطره برای ناظرین، تاثیر بسزایی بر استقبال مردم از آن فضا داشته و موجب ایجاد سرزندگی در آن فضای شهری میشود. یکی از عناصر و پدیدههایی که از جنبههای مختلف معماری نقش اساسی را به خود اختصاص میدهد بقاع و اماکن آرامگاهی و تندیسهای یادمانی یا مانیومنتال می باشد که به عنوان نمود پدیدهای از مسائل فرهنگی و مذهبی سابقه ای بس طولانی دارد به طوری که بعضی از المان های آن مدتی نزدیک به سه هزارسال و با حفظ عملکرد نخستین، دوام آورده که کارکرد اصلی آنها را می توان در کیفیت فضا، افزایش هویت مکان یا انتقال پیامی به ناظرین دانست. بررسی و شناخت سنت و مدرنیته و ویژگی های آنها، به عنوان دو دیدگاه که در دوران معاصر از آن جهت دارای اهمیت می باشد که هر کدام با ایدئولوژی و فلسفه ای که در پس آن است نگاهی متفاوت به انسان و عرصه های مختلف زندگی وی دارند. در این پژوهش به روش مطالعاتی و کتابخانه ای اثر یادمانی آرامگاه حکیم عمر خیام از حیث سنت و تجدد و تقابل و تعامل در معماری این بنا مورد بررسی، تحلیل و نتیجه گیری قرار گرفته و با جزئیات بیشتری در قالب بیان تزئینات و سبک معماری این موضوع بررسی و در خصوص چگونگی الهام طراح این اثر و بهره گیری از معماری سنتی و ایرانی – اسلامی بحث شده است. در پایان این نتیجه حاصل شد که گرایش به سنتگرایی به معنای ارائه ی هویت فرهنگی بیش از پیش خودنمایی می کند و در واقع نوعی بازگشت به گرایشات سنتی است و به جهت تجربیات مثبت معماران و مشاوران خارجی در ایران، می توان دهه 20 تا 50 شمسی را یکی از مهمترین و پربارترین دوره های معماری ایران از جهت آفرینش سبک جدید قلمداد کرد. شکل این بنا و معماری اثر نشان از تقابل کمتر و آمیختگی یا تعامل بیشتر سنت و مدرنیته است و اساس کار معمار این بنا، تکیه بر معماری سنتی و قدیمی ایران بوده است.

کلیدواژه ها:

سنت ، مدرنیته ، بناهای یادمانی ، آرامگاه خیام ، معماری سنتی ، معماری معاصر