محاسبه مقادیر CN با استفاده از متغییرهای کاربری اراضی و بافت خاک (حوزه آبخیز کردان)

کاربری زمین همواره یکی از مهمترین عواملی بوده است که انسان از طریق آن محیطزیست خود را تحت تاثیر قرار داده است وبنابراین تغییر کاربری اراضی تاثیرات بسیار منفی و غیرقابل جبرانی مانند تغییر در پوشش گیاهی، کاهش حاصلخیزی خاک ،دگرگونی و تخریب خاک، تشدید فرسایش و تولید رسوب، آلودگی آبها و منابع زیستی و... به همراه دارد. دراین تحقیق به منظوربررسی تغییرات کاربری اراضی حوزه آبخیز کردان، تصاویر Landsat چهار دوره 1363، 1373، 1385 و 1390 انتخاب شدند. پس از انجام مراحل پیش پردازش بر روی این تصاویر (تصحیح هندسی و رادیومتریک و ترکیب باندی)، با استفاده از طبقه بندینظارت شده و الگوریتم بیشترین شباهت (حداکثر احتمال) نقشه های کاربری حوزه برای چهار دوره ذکر شده در 7 کلاسکاربری اراضی زراعی، مراتع متراکم، مراتع نیمه متراکم، مراتع با تراکم کم، باغ و اراضی ساخته شده تهیه شده و الگوی تغییراتهر کدام از کاربری ها طی 27 سال مورد بررسی قرار گرفت. مساحت این طبقات در نقشه کاربری برای هر سال تعیین و مقایسه وبررسی شدند. سپس، نقشه شماره منحنی رواناب (CN) حوزه آبخیز کردان به کمک GIS و بر اساس فاکتورهایی مانند پوشش گیاهی، کاربری اراضی، بافت خاک و گروه های هیدرولوژی خاک و با تلفیق این نقشه ها درشرایط رطوبتی متوسط (II) تهیه شدند. نتایج بررسی تغییرات کاربری نشان می دهد که در حوضه کردان، اراضی ساخته شده در سال 1363 از 23.82 کیلومترمربع به 83.02 در سال 1390 رسیده است که در واقع پوشش گیاهی در مرحله تخریب و سطح مراتع کاهش یافته است و بهاراضی زراعی و ساخته شده تبدیل شده است. با توجه به الگوی تغییرات کاربری، مقدار متوسط وزنی CN (که بیانگر نوع کاربری پوشش اراضی و بافت خاک است) در همه ی زیر حوزه های آبخیز کردان طی 27 سال مورد بررسی افزایش پیدا کرده است.مقادیر حداقل و حداکثر CN بدست آمده برای زیر حوضه ها به ترتیب از 34 و 92 در سال 1363 تا 36 و 98 در سال 1390 تغییر می کند که این افزایش CN به معنای کاهش نفوذپذیری خاک و افزایش رواناب می باشد.

کلیدواژه ها:

تغییرات کاربری اراضی ، شماره منحنی ، طبقه بندی نظارت شده ، حوضه کردان