حکم مطلاق در مذاهب اسلامی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 487

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQHMG-7-13_008

تاریخ نمایه سازی: 3 دی 1398

چکیده مقاله:

در روایات منقول از پیامبر و ائمه، طلاق، امری مبغوض تلقی شده و افرادی که بدون دلیل موجه، همسرانشان را طلاق می دهند، نکوهش شدید شده اند. منقولات زیادی در کتب روایی شیعه و اهل­ سنت و منابع تاریخی وجود دارد که امام حسن را مردی مطلاق معرفی کرده که با همسران زیادی ازدواج کرده و بدون دلیل خاصی آنها را طلاق داده است. این روایات با روایات مشهور دیگری که ایشان را سرور جوانان بهشت معرفی کرده و از مکانت والای دینی و پرهیزگاری ستودنی ایشان حکایت دارد تعارض دارد. بررسی کتب روایی اهل­ سنت نشان می دهد که مطلاق بودن ایشان در هیچ یک از کتب سته مشهور حدیثی ایشان نیامده و تنها دو روایت در مصنف ابن­ ابی­ شیبه در این باب یافت می شود که یکی از راویان این روایات متهم به غفلت و توهم بوده است. روایات موجود در کتب روایی شیعه نیز با وجود زیاد بودن نسبی آنها، به جهت ضعف سندی یا مجهول بودن راوی یا ضعیف بودن راویان، قابل احتجاج نیستند. گزارشهای منقول در کتب تاریخی نیز اولا با فاصله زیاد از زمان حیات امام حسن نگاشته شده اند و ثانیا به جهت عدم اتصال سند، ضعف راوی و اشکالاتی از این دست، قابل استناد نیستند. بنابراین می توان گفت: با توجه به روایات صحیح مبنی بر تقید امام حسن به فرامین شرعی و احتراز ایشان از محظورات و حتی مکروهات و نیز عدم صحت روایات مبنی بر مطلاق بودن امام حسن، انتساب این صفت به ایشان خلاف واقع بوده و از مشهوراتی است که مبنای علمی ندارد.

نویسندگان

محمدعادل ضیائی

دانشیار دانشگاه تهران

عبدالصمد مرتضوی

دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم ...
  • ابن­ ابی­ الحدید، عبدالحمید بن هبه­الله ، شرح نهج البلاغه، ...
  • ابن­ ابی­ حاتم، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، بیروت، ...
  • ابن­ ابی­ شیبه، عبدالله بن محمد، الکتاب المصنف فی الاحادیث ...
  • ابن­ اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارالکتاب ...
  • همو، اللباب فی تهذیب الانساب، بیروت، دارصادر، بی تا. ...
  • ابن­ ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ...
  • ابن­ الوردی، عمر بن مظفر، تاریخ ابن­ الوردی، بیروت، دارالکتب ...
  • ابن­ تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، جامع المسائل، بی جا، دارعالم ...
  • همو، مجموع الفتاوى، مدینه، مجمع الملک فهد لطباعه المصحف الشریف، ...
  • ابن جماعه کنانی، محمد بن ابراهیم، ایضاح الدلیل فی قطع ...
  • ابن­ جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و ...
  • ابن­ حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، هند، مطبعه ...
  • همو، لسان المیزان، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، 1390ق. ...
  • ابن­ حزم، علی بن احمد، جمهره انساب العرب، بیروت، دارالکتب ...
  • ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند الامام احمد بن حنبل، ...
  • ابن­ حیون، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام ، قم، موسسه ...
  • ابن­ خلدون، عبدالرحمن بن محمد، دیوان المبتدا و الخبر فی ...
  • ابن­ سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبرى، طائف، مکتبه الصدیق، ...
  • ابن­ شهرآشوب مازندرانی، محمد بن على، مناقب آل ابی­ طالب، ...
  • ابن­ عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، ...
  • ابن­ عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، بیروت، دارالفکر، 1415ق. ...
  • ابن­ غضائرى، احمد بن حسین ، الرجال (کتاب الضعفاء)، قم، ...
  • ابن­ فورک انصاری، محمد بن حسن، مشکل الحدیث و بیانه، ...
  • ابن­ قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، قاهره، مکتبه القاهره، 1388ق. ...
  • ابن­ کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، داراحیاء ...
  • ابن­ ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن­ ماجه، بی ...
  • ابن­ مازه، محمود بن احمد، المحیط البرهانی فی الفقه النعمانی، ...
  • ابن­ منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارصادر، 1414ق. ...
  • ابن­ همام، محمد بن عبدالواحد، فتح القدیر، بیروت، دارالفکر، بی ...
  • ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، مصر، المطبعه ...
  • ابوداود سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی­ داود، صیدا بیروت، ...
  • ابوطالب مکی، محمد بن علی، قوت القلوب، بیروت، دارالکتب العلمیه، ...
  • اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه فی معرفه الائمه، تبریز، ...
  • البانی، محمد ناصرالدین، سلسله الاحادیث الضعیفه و الموضوعه و اثرها ...
  • بحرانی آل­ عصفور، حسین بن محمد، الانوار اللوامع فی شرح ...
  • بحرانی، سید هاشم بن سلیمان ، البرهان فی تفسیر القرآن ...
  • بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، دمشق، دارطوق النجاه، 1422ق. ...
  • بری، محمد بن ابی­ بکر، الجوهره فی نسب النبی و ...
  • بهوتی، منصور بن یونس، کشاف القناع عن متن الاقناع، بیروت، ...
  • ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، مصر، مطبعه مصطفى البابی ...
  • جزیری، عبدالرحمن، الفقه على المذاهب الاربعه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1424ق. ...
  • جمعی از نویسندگان، مجموعه نفیسه فی تاریخ الائمه، بیروت، دارالقاری ...
  • جوینی، عبدالملک بن عبدالله، نهایه المطلب فی درایه المذهب، بی ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن ، تفصیل وسائل الشیعه الی ...
  • همو ، هدایه الامه الى احکام الائمه، مشهد، بنیاد پژوهشهای ...
  • حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامه الحلی، نجف، المطبعه الحیدریه، ...
  • خویی، سید ابوالقاسم ، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات ...
  • دهلوی، احمد بن عبدالرحیم، حجه الله البالغه، بیروت، دارالجیل، 1426ق. ...
  • دیار بکری، حسین بن محمد، تاریخ الخمیس فی احوال انفس ...
  • ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و ...
  • همو، سیر اعلام النبلاء، قاهره، دارالحدیث، 1427ق. ...
  • همو، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، بیروت، دارالمعرفه، 1382ق. ...
  • زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دارالفکر، بی تا. ...
  • زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، دارالعلم للملایین، 2002م. ...
  • زیلعی، عثمان بن علی، تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق و ...
  • سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، حیدرآباد، مجلس دائره ­المعارف العثمانیه، ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی­ بکر، تاریخ الخلفاء، بی جا، مکتبه ...
  • صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، بیروت، داراحیاء التراث، 1420ق. ...
  • صلابی، علی محمد محمد، امیرالمومنین الحسن بن علی بن ابی­ ...
  • صنعانی، عبدالرزاق بن همام، المصنف، بیروت، المکتب الاسلامی، 1403ق. ...
  • طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، قاهره، مکتبه ابن تیمیه، ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الورى باعلام الهدى، تهران، دارالکتب ...
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک، بیروت، دارالتراث، ...
  • طوسى، محمد بن حسن ، الفهرست، نجف، المکتبه الرضویه، بی ...
  • همو ، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء ...
  • عجلی کوفی، احمد بن عبدالله، تاریخ الثقات، بی جا، دارالباز، ...
  • غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، بیروت، دارالمعرفه، بی ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، بیروت، دار و مکتبه الهلال، ...
  • قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، قاهره، دارالکتب المصریه، ...
  • قمی، عباس، سفینه البحار، قم، اسوه، 1414ق. ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دارالحدیث ، 1429ق. ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقى، بحار الانوار، بیروت، داراحیاء التراث العربی ...
  • مجلسی، محمدتقى بن مقصودعلى، روضه المتقین فی شرح من لایحضره ...
  • مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، بیروت، ...
  • مسلم بن حجاج نیشابوری، صحیح مسلم، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ...
  • مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفه حجج الله على ...
  • مقدسی، عبدالرحمن بن محمد، الشرح الکبیر على متن المقنع، بیروت، ...
  • مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، بور سعید، مکتبه ...
  • مقریزی، احمد بن علی، اتعاظ الحنفاء باخبار الائمه الفاطمیین الخلفاء، ...
  • الموسوعه الفقهیه الکویتیه، وزاره الاوقاف و الشوون الاسلامیه، کویت، دارالسلاسل، ...
  • نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، ...
  • هروی، علی بن محمد، مرقاه المفاتیح شرح مشکاه المصابیح، بیروت، ...
  • نمایش کامل مراجع