مروری بر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: شهر تهران)

امروزه مداخله در محلات بافت های شهری، موضوعی است که در عین ضرورت، بسیار پیچیده، مخاطره آمیز، زمان بر و حساس است . از دیگر سو، ارتباط بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد با تولید و عرضه ی مسکن و به عبارت دیگر، سیاست های توسعه مسکن بسیار حائز اهمیت است. در بافت های فرسوده با توجه به امکان تامین زمین مسکونی و در نتیجه حذف و یا کاهش سهم زمین در قیمت تمام شده مسکن، فرصت مناسبی برای تامین مسکن ساکنین این بافت ها که عمدتا شامل گروه های کم درآمد هستند، فراهم می شود. بنابراین توجه به این قابلیت بافت های فرسوده می تواند یکی از سیاست های تامین مسکن گروه های کم درآمد به حساب آید. استفاده از پتانسیل بافت های فرسوده نسبت به سایر منابع، دارای اولویت های بسیاری است. با ایجاد سازوکاری هماهنگ بین برنامه های تامین مسکن و ساماندهی بافت می توان ضمن استفاده از این امکانات و منابع، از هزینه های اضافی و مشکلات ناشی از توسعه برون زای شهرها جلوگیری نمود. بررسی بهسازی و نوسازی از جمله شناسایی موانع، محدودیت ها و زیر ساخت های لازم و در نهایت ارائه الگویی در آینده به عنوان یک راهکار کاربردی جهت بهسازی می تواند در جهت استفاده مجدد از ظرفیت های موجود در بازساخت بافتهای فرسوده به کار گرفته شود. همچنین توجه به مقوله ی توسعه پایدار و خطر لرزه ای در بافتهای فرسوده وناکارآمد عمدتا از دیدگاه های مدیریت بحران بررسی شده است. فلذا بایستی توجه کرد که این محدوده ها جزو آخرین فرصت های توسعه درونزای شهرها به شمار می روند. در شهری مانند تهران که در بیشتر عرصه های آن ساخت و ساز صورت گرفته و امکان تغییر چندانی در ساختار اصلی آن وجود ندارد، عرصه های محدودی وجود دارند که امکان مداخله هدفمند و نظام مند را فراهم می آورند. از این رو در این تحقیق با تمرکز بر شهر تهران به عنوان یکی از نقاط دارای قدمت تاریخی و مشکلات فراوان در این خصوص، سعی در مرور بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد جهت کاهش معضلات این شهر و بافت های مشابه و درنهایت اصول به دست آمده توسعه پایدار شهری در طراحی چنین بافت هایی با توجه به توانهای محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بافت فرسوده و ناکارآمد ، بهسازی و نوسازی ، ساختوساز شهری ، توسعه درون زای شهری ، توسعه پایدار