مطالعه اثر نانو ذرات نقره بر میزان بیان یک ژن کلیدی مسیر بیوسنتز استویوزید و ربادیوزید Aدر گیاه Stevia rebaudian. B

سابقه و هدف: امروزه، علی رغم کاربرد های بسیار گسترده نانو مواد، اطلاعات محدودی در رابطه با اثرات آن ها بر سلامت بشر در دسترس می باشد. از آنجاییکه ذرات در مقیاس نانو دارای خواص جدیدی هستند، به محض رسیدن به سایز نانو، در اثر خاصیت ناشی از سایز کوچک، ذرات نقره ویژگی های فیزیکو شیمیایی و فعالیت بیولوژیکی قابل توجهی از خود بروز می دهد. این خصوصیات متمایز باعث کاربردی شدن نانوذرات نقره در برنامه های پزشکی از جمله زمینه های ضد باکتریایی، ضد قارچی، ضد ویروسی، اثرات ضد التهابی و از بین بردن سلول های سرطانی شده است. در این میان، نانوذرات نقره به علت نسبت بالای سطح به حجم بیشتر مورد توجه محققان قرارگرفته اند. امروزه بدلیل اهمیت اقتصادی بالای گیاهان دارویی به صورت مختلف در طب سنتی و مدرن مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از شایع ترین بیماریها در جهان، دیابت است که نیمی از جمعیت جهان به آن مبتلا هستند. در دیابت، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل گلوکز کاهش می یابد بدلیل اهمیت این بیماری، منجر به افزایش تمایل به استفاده از شیرین کننده های طبیعی شده که از گیاهان استخراج گشته و کم کالری یا بدون کالری هستند. یکی از گونه های گیاهی که حاوی شیرین کننده های طبیعی می باشد، استویا Stevia rebaudiana Bertoni بوده که به طور گسترده ای مورد مطالعه قرار گرفته است. در مسیر بیوسنتزی استویول گلیکوزیدها، پانزده ژن فعالیت دارند، که برخی از آن ها ژن های اختصاصی این مسیر در گیاه استویا هستند. بیان ژن های کلیدی در این مسیر را می توان تحت تاثیر الیستورهای مختلف سنجید.مواد و روش: این آزمایش در گلخانه تحقیقاتی موسسه آموزش عالی سنا بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا خواهد شد. گیاهچه های خریداری شده پس از کاشت و پس از اطمینان از استقرار موفقیت آمیز گیاه، و ظهور 4 تا 6 برگ گیاه، تیمار نانو ذره نقره ( 40 میلی مولار ) به صورت محلول پاشی بر روی گیاه اعمال می شود. گلدان هایی حاوی استویا به گلخانه با 16 ساعت روشنایی 8000 تا 10000 لوکس نور و 8 ساعت تاریکی، رطوبت نسبی 60% و میانگین دمایی 25 ± 5 درجه سانتیگراد منتقل می شوند. نیاز غذایی گیاه توسط محلول غذایی هوگلند تامین می گردد. پس از پایان انجام مراحل فوق بررسی بیان ژن UGT85C2 (UDP-glycosyltransferases)، با استفاده از تکنیک های Real-time PCR و RT-PCR، با استفاده از آغازگرهای اختصاصی این ژن ها و ژن actin به عنوان کنترل داخلی، به کار گرفته شد.یافته ها: نتایج نشان داد که نمونه های گیاهی تیمار شده با نانوذرات %82 افزایش بیان ژن UGT85C2 را نسبت به نمونه شاهد نشان داده اند.نتیجه گیری: از نتایج فوق می توان چنین استنباط کرد که نانوذره نقره می تواند بعنوان یک الیسیتور در افزایش بیان ژن کلیدی مسیر بیوسنتز استویول و ربادیوزید عمل کند و بدنبال آن می توان از آن در جهت تولید بیشتر این دو قند استفاده کرد که بدنبال آن مسیر جدیدی در جهت کنترل بیماری دیابت شناسایی می شود

کلیدواژه ها:

استویا ، نانوذرات نقره ، ژن UGT85C2 ، استویول ، ربادیوزیدA