مقایسه روش های برآورد آب پایه در ارتباط با شبیه سازی جریان کل در حوزه آبخیز بهشت آباد

تابع تلفات بخشی از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS می باشد که در ترکیب با تابع انتقال برای شبیه سازی پیوسته بارش- رواناب مورداستفاده قرار می گیرد. برای تولید جریان کل، مدل بخش آب زیرزمینی را به صورت آب پایه اضافه می کند. حوزه آبخیز بهشت آباد ازجمله حوضه هایی است که آب پایه به دلیل تاثیر قابل توجه بر خصوصیات هیدرودینامیکی نقشی اساسی در جریان کل ایفا می کند. از آنجائی که مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS مدلی مولفه ای است، به کاربر امکان انتخاب نوع توابع را می دهد، در این مدل برای برآورد جریان کل روش های مختلفی برای بیان مقدار آب پایه وجود دارد. که هرکدام از روش ها نیاز به داده های متفاوتی دارند. هدف از این مقاله بررسی روش های مختلف آب پایه در مدل تابع تلفات بارش و برآورد بهترین روش محاسبه آب پایه با استفاده از مدل مذکور در حوضه بهشت آباد می باشد. در این پژوهش از سری زمانی داده های دما، بارش، دبی و تبخیر - تعرق در دوره آماری 1998 تا 2015 میلادی استفاده و پس از واسنجی مدل با روش های مختلف برآورد آب پایه مشخص شد که روش های ثابت ماهانه و روش افت محدود با مقدار ضریب کارایی نش- ساتکلیف به ترتیب،69/0 در مرحله واسنجی و 64/0 در مرحله صحت سنجی بهترین روش برآورد آب پایه در حوضه موردمطالعه شناخته شدند. بدین ترتیب پس از کنترل چشمی، با توجه به هیدروگراف مشاهده ای و شبیه سازی در مرحله واسنجی مشخص شد که روش برآورد آب پایه افت محدود از برازش بهتری برخوردار است. همچنین حساسیت بالای کارایی مدل در شبیه سازی جریان کل به نوع روش آب پایه نشان دهنده نقش کلیدی آب پایه در میزان آب خروجی از حوضه موردمطالعه است.

کلیدواژه ها:

آب پایه ، برهم کنش آب سطحی و زیرزمینی ، مدل احتساب کننده رطوبت خاک ، مدل هیدرولوژیکی ، هیدرو گراف