شیره گیاه Agave L. به عنوان شیرین کننده طبیعی

بیان مساله: امروزه با گسترش استفاده از شیرین کننده های مصنوعی چون: قند و شکر، آسپارتام و دیگر شیرین کننده های با اثرات سوء، پیدا کردن جایگزین مناسب برای افراد دیابتی و همچنین عموم افراد مورد توجه قرار گرفته است.هدف پژوهش: یکی از شیرین کننده های طبیعی شهدی است که از گیاه آگاو بدست می آید. در این تحقیق با ذکر ویژگیهای گیاه شناسی این گیاه، به ترکیباتی که می توانند به عنوان شیرین کنندهی طبیعی عمل کنند آن پرداخته شده است.روش و چگونگی انجام پژوهش: مروری بر منابع معتبر موجود در این خصوص.یافته ها و نتیجه گیری: گیاه Agave L. با داشتن بیش از 300 گونه یکی از بزرگترین جنسهای خانواده Asparagaceae (خانواده مارچوبه) به شمار میرود که جزء تکلپهایها میباشد. یکی از گونه های آن با نام علمی Agave angustifolia Haw. بوده که بومی نواحی گرمسیری آمریکای مرکزی و جنوبی بویژه مکزیک می باشد، این گیاه در ایران به صورت خودرو دیده نمیشود ولی در برخی از نواحی جنوبی کشور به صورت وارداتی کاشته شده است. این گیاه در ارتفاعات بالای 1500 متر و در خاکهای شنی رشد میکند و دارای برگهای بزرگ گوشتی با بیش از دو متر طول میباشد. آگاو، گیاهی مونوکارپیک بوده و بسته به شرایط رشد و میزان برداشت بین سال هفتم تا چهاردهم گل میدهد، بسیاری از بذرهای تولیدی آن عقیم هستند و به همین دلیل اکثرا از طریق تولید مثل غیرجنسی (شاخه های گل دهنده) تکثیر می شوند و در نتیجه تنوع ژنتیکی در این گیاه محدود است. برگ های این گیاه منبع مهمی از متابولیت های ثانویه مانند فروکتانها، فلاونوئیدها و به طور عمده شامل ترپنوئیدها و ساپونین های استروئیدی هستند. آگاو از گیاهان لیفی و نساجی محسوب میشود و از برگ آن پس از آن که فیبر استخراج شد ماده ای به نام هکوژنین بدست می آید که در داروسازی برای ساختن کورتیزون و هورمونهای جنسی بکار می رود، هکوژنین منبع غنی ساپونین های استروئیدی است، این ماده خاصیت ضد التهابی داشته و له شده ی برگ آن به صورت ضماد بر روی زخم های دیر علاج موثر است و شیره ی آن جهت تسکین درد دندان، ناراحتی چشم، التهاب شکم پس از زایمان و مشکلات گوارشی مثل اسهال، دیرهضمی و نفخ شکم استفاده می شود. هم چنین شیره ی این گیاه دارای فعالیت ضد توموری می باشد. شیره آگاو 1/5 برابر از شکر شیرینتر بوده این شیره حاوی 85 درصد فروکتوز است ولی بدلیل گلیسمی پایین تر از شکر، قند خون را به اندازه گلوکز افزایش نمیدهد و برای افراد دیابتی مناسبتر است. البته با توجه میزان کالرینسبتا بالا 60)کالری در هر قاشق غذا خوری) میتواند باعث ایجاد چاقی و اضافه وزن گردد، در نتیجه مصرف شیره آگاو به خصوص در افراد دیابتی باید کنترل گردد.

کلیدواژه ها:

آگاو ، شیرین کننده ی طبیعی ، دیابت