اثر سازه های آبخیزداری در مدیریت سیلاب

روند طبیعی توسعه در کشورهایی نظیر ایران باعث تخریب محیط زیست و منابع طبیعی شده و خسارات سیل مرتبا0 افزایش مییابد. رشد 250 درصدی خسارات ناشی از سیل کشور در پنج دهه گذشته موید این مدعاست. اگر طرحهای پیشگیری و کنترل سیل با رویکرد کنترل سیل از سرمنشا اجرا گردند تحقق اهداف این طرحها عملی تر میگردد. خسارت جانی و مالی ناشی از پدیده سیل به ویژه در سالیان اخیر به علت استفاده غیراصولی از منابع طبیعی نگرانکننده است. فراوانی وقوع این پدیده مخرب در سراب حوزه هایآبخیز با توجه به کوچکی سطح بیشتر و متعاقبا0 تخریب و خسارت برجای مانده نیز در واحد سطح چشمگیرتر است. ازجمله راهکارهای زودبازده جهت کاهش دبی اوج سیلاب از سوی دستگاه های متولی امر احداث سدهای کوتاه آبخیزداری تحت عنوان بندهای اصلاحی میباشد که علاوه بر مهار فرسایش در آبراهه ها سبب کاهش شیب آبراه هها، کاهش سرعت جریان، تثبیت پروفیل طولی، افزایش زمان تمرکز و تاخیر و متعاقبا0 کاهش دبی اوج سیلاب میشود. در این مطالعه با توجه به اهمیت بندهای اصلاحی آبخیزداری از شاخصهای دبی اوج سیلاب، حجم جریان و زمان تاخیر و زمان تمرکز استفادهشده است. اطلاعات موردنیاز در این تحقیق شامل موقعیت و مشخصات سازه ها در آبراهه اصلی و اطلاعات پایه با انجام بازدیدهای میدانی و مطالعات کتابخانه ای جمع آوری شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که احداث سازه های اجراشده باعث افزایش زمان تاخیر وزمان تمرکز و همچنین کاهش مقدار دبی اوج سیلاب شده است؛ که تاثیر مثبت احداث بندهای اجراشده در کاهش دبی اوج سیل و همچنین افزایش زمان تمرکز و افزایش زمان تاخیر در خروجی حوضه است. بندهای تاخیری (CHECK DAM)یکی از روشهای موثر در مدیریت هیدرولوژیکی حوزه آبخیز میباشد.

کلیدواژه ها:

اقدامات آبخیزداری ، کنترل سیلاب ، بندهای سیل گیر ، سازه ، زمان تاخیر ، دبی اوج سیلاب