ارزیابی وضعیت فرسایش خاک در حوزه آبخیز چهل چای، استان گلستان با استفاده از تصاویر ماهواره ای SPOT5

سابقه و هدف: فرسایش خاک فرایندی طبیعی است که بطور مداوم بر روی سطح زمین رخ داده و یکی از مهمترین مشکلات زیست -محیطی در دنیا است. روش های متعددی جهت برآورد فرسایش ارائه شده است که شامل روابط ساده تا مدل های پیچیده می باشند. مدل جهانی RUSLE رابطه ای تجربی است و دارای پایه فیزیکی قوی تری نسبت به سایر روش های تجربی می باشد. این رابطه که اصلاح شده رابطه USLE می باشد، شامل اشکال مختلف فرسایش و برخی پارامترها نظیر پوشش و بارندگی است، که در مقیاس روزانه و ماهانه در فرسایش موثرند. تحقیق اخیر با هدف یافتن ارتباطی بین تصاویر ماهواره ای و میزان فرسایش خاک (برآورد شده توسط معادله RUSLE)، در حوزه آبخیز چهل چای شهرستان مینودشت انجام گرفته است. مواد و روشها: بدین منظور پس از تعیین میزان فرسایش در محل نمونه ها و یافتن رابطه بین تراکم پوشش و میزان فرسایش با استفاده از نرم افزار SPSS، نقشه تراکم پوشش گیاهی برای کل حوزه با استفاده از شاخص گیاهی(NDVI)، از روی تصاویر ماهواره ای SPOT5 تهیه گردید. سپس میزان فرسایش از طریق نقشه شاخص پوشش گیاهی NDVI در محیط GIS برآورد شد. یافته ها: فرسایش برآورد شده در حوزه بر حسب تن در هکتار در سال، در 5 طبقه خیلی کم، کم، متوسط، بالا و شدید قرار گرفتند. نتایج عموما یک شرایط مخاطره آمیز فرسایش متوسط تا شدید را در طبقه پوشش گیاهی کمتر از 5%، به میزان متوسط 11/14 تا حداکثر 683/34 تن در هکتار در سال، به نمایش گذاشت. عموما 33/28% سطح منطقه را اراضی کشاورزی در بر می گیرد که 99/64% وزنی کل فرسایش را به خود اختصاص داده که نیاز به مدیریت دارد. یافته ها: فرسایش برآورد شده در حوزه بر حسب تن در هکتار در سال، در 5 طبقه خیلی کم، کم، متوسط، بالا و شدید قرار گرفتند. نتایج عموما یک شرایط مخاطره آمیز فرسایش متوسط تا شدید را در طبقه پوشش گیاهی کمتر از 5%، به میزان متوسط 11/14 تا حداکثر 683/34 تن در هکتار در سال، به نمایش گذاشت. عموما 33/28% سطح منطقه را اراضی کشاورزی در بر می گیرد که 99/64% وزنی کل فرسایش را به خود اختصاص داده که نیاز به مدیریت دارد. یافته ها: فرسایش برآورد شده در حوزه بر حسب تن در هکتار در سال، در 5 طبقه خیلی کم، کم، متوسط، بالا و شدید قرار گرفتند. نتایج عموما یک شرایط مخاطره آمیز فرسایش متوسط تا شدید را در طبقه پوشش گیاهی کمتر از 5%، به میزان متوسط 11/14 تا حداکثر 683/34 تن در هکتار در سال، به نمایش گذاشت. عموما 33/28% سطح منطقه را اراضی کشاورزی در بر می گیرد که 99/64% وزنی کل فرسایش را به خود اختصاص داده که نیاز به مدیریت دارد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصله مناطق دارای پوشش جنگلی انبوه و نیمه انبوه دارای میانگین فرسایش خیلی کم در حدود 66/0 تا 91/1 تن در هکتار بر سال بوده که نشان دهنده تاثیر زیاد پوشش جنگلی بر حفاظت خاک دارد.

کلیدواژه ها:

پوشش جنگلی ، فرسایش خاک ، حوزه آبخیز چهل چای و تصاویر ماهواره ای SPOT5