ارزیابی اثرات خشکسالی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی استان سیستان و بلوچستان

دشت سیستان و بلوچستان در سال­های اخیر با افت چشمگیر سطح آب زیرزمینی مواجه شده است. یکی از بخش­های متاثر شده از شرایط بلند مدت خشکسالی، منابع آب­های زیرزمینی است. یکی از بهترین مقیاس­ها برای ارزیابی خشکسالی و اثرات آن بکارگیری شاخص بارش استاندارد شده (SPI) است. در این تحقیق با استفاده از این شاخص ابتدا شرایط بلند مدت خشکسالی در منطقه شرق استان سیستان و بلوچستان بررسی شد و سپس تاثیر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی مورد تحقیق قرار گرفت. به منظور تعیین دوره­های خشکسالی از داده­های بارش 5 ایستگاه از سال 1363 تا 1393 و داده­های کیفی 27 حلقه چاه مشاهده­ای در دو مقطع زمانی 1389 و سال 1392 که دارای پراکندگی مناسبی در استان می­باشند، استفاده شده است. جداول­های هم­ارزش Cl, TDS, EC و Na با استفاده از روش آماری جهت بیان تغییرات کیفی تهیه شد. نتایج نشان داد با توجه به کاهش بارندگی، میانگین کل عناصر و مواد در آب­های زیرزمینی طی دوره مورد نظر 20 تا 25 درصد در آب افزایش یافته است. بدیهی است علاوه بر عامل طبیعی که خشکسالی است عوامل انسانی نظیر افزایش جمعیت، تغییر کاربری اراضی، افزایش کارخانه­ها، افزایش استفاده از کود شیمیایی و سموم دفع آفات در این تغییر کیفیت آب نقش زیادی داشته است. ادامه این روند کاهش بارندگی و برداشت بیش از اندازه می­تواند وضعیت این دشت را به حالت بحرانی نزدیک نماید. هم­چنین مناطق مرکزی، غربی و شمالی در مقایسه با مناطق غربی و جنوبی استان سیستان و بلوچستان با خشکسالی بیش­تر مواجه بوده یا خواهند شد.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، سیستان و بلوچستان ، شاخص بارش استاندارد ، دشت سیلابی