آسیب شناسی شیوه مسئله پردازی در پایان نامه های کارشناسی ارشد (بررسی موردی صد عنوان مسئله پایان نامه کارشناسی ارشد در گروه الهیات و معارف اسلامی)

نخستین گام در نگارش یک اثر پژوهشی، انتخاب مسئله و تدوین بیان مسئله است. بیان مسئله شامل موارد متعددی شامل سابقه تاریخی آن، توصیف و تشریح مسئله، بیان محدوده و ابعاد ازجمله محدوده زمانی و مکانی، اهمیت مسئله، بیان پرسش تحقیق، اهداف و تذکر روش تحقیق است. دانشجو باید ابتدا مسئله خود را بر اساس مطالعه و تفکر در مطالعات، شناخته و بر ابعاد و زوایای مسئله خویش اعم از محدوده محتوایی یا زمانی و مکانی اشراف یابد همچنین بر اساس مطالعه به اهمیت مسئله و پاسخگویی به پرسش تحقیق واقف شده و آن را به وضوح مطرح کند سپس پرسش را در یک جمله ارائه کرده و روش تحقیق خویش برای پاسخگویی به پرسش را متذکر شود. اما در بررسی موردی صد عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد اعم از حوزوی و دانشگاهی، این نتیجه حاصل شد که حداقل هفتاد درصد از آثار، فاقد بیان مسئله درست و کامل هستند که عمده نقص در بیان ابعاد و محدوده مسئله و توصیف دقیق آن است. عوامل آن به ترتیب؛ مطالعه ناکافی در خصوص مسئله، ناتوانی قلمی دانشجویان در پردازش یک مسئله، شرکت نکردن در کارگاه روش تحقیق یا ارائه کارگاه در زمان غیرضروری است. در مقابل، بررسی موردی بیان مسئله دانشجویانی که در وقت نیاز در کارگاه روش تحقیق شرکت کردند نشان داد که طیف هشتاد درصدی از ایشان در دومین تدوین بیان مسئله، بهترین تبیین خود را ارائه کرده و با ارائه نکات اصلاحی استاد، توصیفی کامل از ابعاد موضوع خویش، محدوده مسئله و پرسش مدنظر ارائه کرده و روش تحقیق خود را به درستی متذکر شده اند نزدیک به صد در صد آثار شامل بیان مسئله ای کامل شده اند.نتیجه این است که برگزاری کارگاه روش مسئله پردازی در زمان احساس نیاز دانشجو و نظارت استاد بر بیان مسئله ها به عنوان کار عملی دانشجویان، در حداقل نود درصد موارد کمال بخش است.

کلیدواژه ها:

بیان مسئله ، سوال ، روش ، مشکل