بررسی وضعیت الگوی لیپیدی و لیپوپروتیین های پلاسما در بیماران بتا- تالاسمی ماژور مراجعه کننده به مرکز انتقال خون یزد

سابقه و هدف : بتا - تالاسمی ماژور یک اختلال ژنتیکی خونی است که مبتلایان به آن، نیاز مکرر به دریافت خون دارند . گزارشات مختلفحاکی از وجود اختلال در لیپیدها و لیپوپرو تیین های پلاسما در این بیماران است . علی رغم شیوع نسبتا بالای تالاسمی در برخی از نواحیایران، اطلاعات کمی در خص وص وضعیت لیپیدها و لیپوپروتیین های پلاسمایی در این بیماران در دسترس می باشد . لذ ا، هدف این مطالعهارزیابی وضعیت لیپیدها و لیپوپروتیین های پلاسما در بیماران تالاسمی مراجعه کننده به مرکز انتقال خون یزد بوده است.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، لیپیدها، لیپوپروتیین ها و لیپوپروتیین - آ [(Lp(a] سرم در 58 (32 زن و 26 مرد ) بیمار بتا -تالاسمی ماژور با 68 (40 زن و 28 مرد ) فرد سالم مقایسه شد . نمونه خون افراد سالم در اول صبح و در شرایط ناشتا و در مورد بیماران قبل از دریافت خون تهیه شد . کلسترول تام (TC)، تری گلیسیرید (TG)، کلسترول لیپوپروتیین سنگین (HDL-C) و کلسترول لیپوپروتیین سبک (LDL-C) با استفاده از کیت های آزمایشگاهی با اصول آنزیمی و (Lp(a به روش الکتروایمونواسی اندازه گیری شدند. تست های آماری شامل t-test برای مقایسه لیپیدها و لیپوپروتیین ها U-test برای مقایسه (Lp(a و آزمون همبستگی پیرسون برای تعیین ضریب همبستگی متغیرها، بودند.نتایج: در بیماران تالاسمی غلظت سرمی TC؛ (17/7±113/8)؛ HDL-C؛ (8±32/3) و LDL-C؛ (14/7±58/2) به طور معنی داری (p<0/001) از افراد سالم (30/6±158/3؛ 9/2±43/8؛ 26/4±96/2) کمتر بود، در حالی که TG و (Lp(a در دو گروه اختلاف معنی داری نشان ندادند . 19 درصد بیماران و 27 درصد افراد سالم دارای غلظت (Lp(a پلاسمایی مساوی و یا بالاتر از 30 میلی گرم بر دسی لیتربودند. بین لیپیدها و لیپوپروتیین ها با سن در دو گروه همبستگی معنی داری مشاهده نشد، ولی کلسترول و تری گلیسرید تنها در گروه شاهد بایکدیگر همبستگی مثبت (r=0/5, p<0/001) نشان دادند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهند که در بیماران تالاسمی ماژور کلسترول و لیپوپروتیین های ناقل آن در سرم در مقایسه با افراد سالم کاهش می یابند، در حالی که تری گلیسرید و (Lp(a در این بیماران تغییر نمی کنند . به نظر می رسد که اختلال در سیستم هورمونی نقش بیشتری در تغییر الگوی لیپیدهای پلاسما در بیماران تالاسمی داشته باشد . برای پی بردن به تاثیر قطعی شرایط مختلف بر وضعیت لیپیدها در این بیماران مطالعات بیشتری نیاز است.