بررسی پاسخ 5 ژنوتیپ سیب زمینی در برابر مایهزنی با وای سیب زمینی (PVY) ویروس ایکس سیب زمینی (PVX)

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 445

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

PPC01_184

تاریخ نمایه سازی: 23 مهر 1398

چکیده مقاله:

با توجه به اینکه سیب زمینی محصولی با ارزش اقتصادی بالا است و در گستره پهناوری در ایران از آذربایجان شرقی و اردبیل گرفته تا همدان، خراسان و اصفهان کشت میشود، کاستن از خسارت ویروسهای سیب زمینی بسیار مهم و حیاتی است. ازآنجاکه دو گونه PVY و PVX از ویروسهای شدیدا خسارتزای سیب زمینی هستند، معرفی ارقام مقاوم به آنها همواره موردنیاز است. استفاده از ارقام مقاوم موثرترین، اقتصادی ترین و کم خطرترین روش مبارزه با ویروسها به منظور کاهش خسارتهای آنها است. در این پژوهش تلاش بر این بود تا مقاوم ترین ژنوتیپها و گونه ها معرفی شوند. نمونه برداریها از مناطق مختلف استان آذربایجان شرقی و همچنین یک نقطه از استان اردبیل انجام شد. نمونه های مشکوک به آلودگی با PVY با توجه به علائم موزائیک و ابلقی واضح (خفیف تا شدید) روی برگهای بزرگ و خوب رشد کرده، بافتمردگی در طول رگبرگهای سطح زیرین برگچه ها (که سال اول اتفاق میافتد) و پیچیدگی و زبری برگ (روگوز) جمع آوری شده بودند. موارد مشکوک به آلودگی با PVX هم بر اساس علائم ابلقی خفیف، زردی عمومی برگها و بوته ها و کوتولگی آنها جمع آوری شدند. بررسیهای مولکولی با RT-PCR بهمنظور اطمینان از حضور ویروسهای مذکور انجام شد. سپس در گلخانه و از طریق مایهزنی بر روی گیاهان آزمایشی محک و تکثیری، موردبررسی و خالص سازی بیولوژیک قرار گرفتند. گیاهان سیب زمینی موردنظر به صورت بذر حقیقی کشت شدند و بنابراین از عاری از ویروس بودن گیاهچه های رشد کرده از بذور حقیقی، اطمینان حاصل شد. بذرها را استاد مشاور پروژه، آقای دکتر پناهنده در اختیار پژوهشگر قراردادند. گیاهچه ها به صورت مکانیکی و با هرکدام از دو ویروس PVX و PVY، مایه زنی شدند . از هر ژنوتیپ یا رقم، در سه تکرار و در هر تکرار 10 عدد کشت شدند و مورد آزمایش قرار گرفتند. گیاهان به طور مرتب پس از مایه زنی به منظور مشاهده علائم بررسی شدند. ردیابی ویروسها در 5 گیاه سیب زمینی به همراه یک رقم شاهد (رقم آگریا) با روش RT-PCR انجام شد. گیاهانی که هیچ علائمی نشان نداند مقاوم، گیاهانی که علائم نشان دادند اما به رشد خودشان ادامه دادند (غالبا بدون بهبود علائم) متحمل و گیاهانی که پس از بروز علائم از بین رفتند، حساس طبقه بندی شدند. منابع مقاومت شناسایی شده در بررسیهای گلخانه ای نسبت به PVY ، 3 ژنوتیپ Nortena، S. tarijens 70، Stbr-OP و نسبت به PVX، Nortena و S. tarijens 70 با مقاومت بسیار خوب و 2 ژنوتیپ Stbr-OP و با تحمل بالا نسبت به حضور و تکثیر این ویروس بودند. با توجه به سازگاریهای هرکدام از این ارقام یا ژنوتیپهای سیب زمینی با شرایط آب و هوایی متفاوت، به نظر میرسد چنین پژوهش هایی و نتایج به دست آمده در کشت سیب زمینیهای مقاوم به تنشهای گوناگون از خسارت به سامانه های کشاورزی و کشاورزان جلوگیری کرده و امنیت و سلامت غذایی را بهبود خواهد بخشید.

نویسندگان

اسماعیل فیضی خواجه

دانشگاه فنی و حرفه ای کشور

نعمت سخندان بشیر

دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

جابر پناهنده

دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز