ردیابی، همسانه سازی و تعیین توالی کامل ژن پروتئین پوششی ویروس برگ بادبزنی مو از تاکستانهای استان خراسان رضوی

تاکنون 63 عامل ویروسی آلوده کننده مو، در دنیا شناسایی شده است که یکی از مخربترین آنها، ویروس برگ بادبزنی مو (Grapevine fanleaf virus, GFLV) است. این ویروس یکی از شایعترین ویروسهای شناخته شده مو در سراسر دنیا است که تا 80 درصد خسارت میزند و موجب زوال و مرگ درختچه های مو، کاهش دوره ثمردهی، کاهش قدرت جوانه زنی قلمه ها و کاهش مقاومت به شرایط محیطی میگردد. به منظور شناسایی و تعیین پراکنش این ویروس، طی بهار و تابستان سالهای 1397 و 1398 از تاکستانهای استان خراسان رضوی در شهرستانهای کاشمر و بردسکن نمونهبرداری انجام شد. نمونه ها پس از ثبت مشخصات ظاهری به آزمایشگاه منتقل و تا زمان انجام آزمایش در 4 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. استخراج آر. ان. ای از برگهای جوان مو، با استفاده از (Cetyl-trimethylammonium bromide) CTAB انجام شد. برای شناسایی GFLV از آغازگرهای طراحی شده (MpF/CpR) برمبنای ترادف نوکلئوتیدی ژن پروتئین پوششی جدایه های ایرانی ویروس برگ بادبزنی مو استفاده شد. با استفاده از آغازگرهای اختصاصی قطعهای به طول 1725 جفت باز مربوط به طول کامل پروتئین پوششی ویروس و قسمتی از انتهای 3 ژنوم تکثیر شد. محصولات RT-PCR پس از خالصسازی از ژل، به حامل pTG19-T الحاق و پلاسمیدهای نوترکیب پس از انتخاب، در هر دو جهت توالییابی شدند. نتایج تعیین ترادف و مقایسه توالیهای ژن پروتئین پوششی به دست آمده با بانک ژن نشان داد که جدایه های تعیین توالی شده در سطح نوکلئوتیدی 90-98 درصد با جدایه های موجود در بانک ژن شباهت دارند. با استفاده از نرم افزار mega7 جدایه های تعیین ترادف شده در این تحقیق همراه با جدایه های گزارششده از کاشمر در یک گروه قرار گرفتند. همانند سایر جدایه های ایرانی ویروس برگ بادبزنی مو، این جدایه ها نیز در آنالیز فیلوژنی جدا از سایر جدایه های دنیا طبقهبندی شدند . در نمونه هایی که به روش مولکولی آلودگی آنها اثبات گردید علائم متنوعی شامل رگبرگ زردی، بدشکلی برگها، باز شدن سینوس دمبرگ، مجتمع شدن رگبرگهای اصلی، تولید جوانه های دوگانه، کوتاه شدن میانگره ها، انشعابات غیرعادی در شاخه ها، ریزش حبه در خوشه ها و عدم یکنواختی در اندازه حبه ها دیده شد. نتایج حاصل بیانگر گسترش وسیع این ویروس با علائم متنوع در تاکستانهای استان خراسان رضوی است.