اپیدمیولوژی بیماری لکه طاووسی زیتون در شرایط آب و هوائی شهرستان طارم استان زنجان

بیماری لکه طاووسی زیتون مهمترین بیماری قارچی درختان زیتون شهرستان طارم است که هر سال اپیدمی میشود و سبب کاهش شدید عملکرد باغهای آلوده میشود. در نبود سابقه مطالعاتی از چرخه زندگی و اپیدمیولوژی بیماری لکه طاووسی زیتون در منطقه، در طی تحقیقی به مدت 4 سال چرخه بیماری در شهرستان طارم با نمونهبرداریهای دائمی از سرشاخه های قابل دسترس درختان یک باغ آلوده و تعیین درصد آلودگیهای آشکار و پنهان برگهای نمونه برداری شده مطالعه شد و همزمان داده های هواشناسی باغ در طول مدت مطالعه ثبت شد. نتایج این تحقیق نشان داد که هرچند طغیان بیماری لکه طاووسی زیتون، مستقیما با بارش باران مرتبط است اما فاکتور کلیدی محدود کننده اپیدمی این بیماری در منطقه دما میباشد. بر اساس نتایج، بیماری لکه طاووسی زیتون حداقل 4 چرخه کامل در طول یک سال زراعی در منطقه دارد و روند توسعه اپیدمی هر سال از الگوی یکنواختی پیروی میکند. اپیدمی این بیماری با اولین بارشهای پاییزی و کاهش دمای هوا به زیر 20 درجه سانتیگراد شروع و اولین علائم آشکار آلودگی در اوایل تا اواسط آبان ماه هر سال ظاهر میشود %30)درصد آلودگی) و با تکمیل چرخه دوم اپیدمی تا قبل از اتمام پاییز، درصد آلودگی به بیش از %50 میرسد. با شروع زمستان و کاهش میانگین دمای هوا به حدود 10 درجه سانتیگراد، چرخه سوم متوقف میشود مجددا در اواخر زمستان با گرم شدن دوباره هوا، تکمیل و درصد آلودگی به بیش از %70 و در کمتر از یک ماه به بیش از %90 میرسد ولی بلافاصله با رشد برگهای جدید و ریزش همزمان برگ های آلوده در بهار، توسعه اپیدمی متوقف و با افزایش میانگین دمای هوا به بیش از 20 درجه سانتیگراد در اردیبهشت ماه، اپیدمی وارد فاز منفی میشود و درصد آلودگی در اواخر بهار به حدود % 20 میرسد. قارچ عامل بیماری بصورت آلودگیهای آشکار و پنهان روی حدود %10 از برگهای تاج درختان تابستان گذرانی میکند و منبع اینوکلوم اولیه بیماری در پاییز پیشرو میشود. نتایج این تحقیق میتواند به طراحی مدلهای پیش آگاهی اپیدمی بیماری بر اساس مدلهای مزرعهای (field-operational models) و تعیین بهترین زمان کاربرد قارچ کشها در مدیریت بیماری لکه طاووسی زیتون کمک نماید.