شناسایی و پراکنش بیمارگرهای عامل زوال درختان بلوط منطقه پشتکوه شهرستان فریدونشهر

درختان بلوط (Quercus spp.) به دلیل ایجاد یک اکوسیستم پایدار برای انسان، دام و حیات وحش و جلوگیری از فرسایش خاک دارای اهمیت ویژه ای است. بروز خشکیدگی این درختان در سطح وسیع در عرصه جنگلهای بلوط در منطقه پشتکو شهرستان فریدونشهر، طی سالهای 1394-97، بازدید شد و در سه مرحله اوایل بهار، اوایل تابستان و اوایل پاییز تعداد 378 نمونه از درختان روبه زوال، در 8 منطقه جغرافیایی و ثبت GPS بافاصله بین یک تا پنج کیلومتر جمع آوری گردید. نمونه برداری در جهت طول، عرض و قطر نقاط انتخابی به فاصله هر 5 درخت یک درخت انتخاب و از چهار جهت آن شاخه های خشکیده و دارای علائم مانند شانکر، گال و هرگونه علائم غیرطبیعی انتخاب شد و پس از انتقال به آزمایشگاه، ضدعفونی سطحی شده و روی محیط غذایی PDA،NA و در محیط مرطوب (دسیکاتور) کشت و در دمای 27 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. پس از 24، 48 و 72 ساعت و نمونه های قرار داده شده در دسیکاتور پس از 7 روز بررسی و عوامل رشد کرده جدا و خالصسازی گردید. با بررسیهای میکروسکوپی، کلید شناسایی و تستهای شیمیایی، یک جدایه باکتری گرام مثبت که در برگهای توتون ایجاد واکنش فوق حساسیت و با مایه زنی روی طوقه گوجه فرنگی در گلخانه ایجاد گال نمود، باکتری Agrobacterium tumefaciens شناسایی شد. از 119 نمونه کشت شده، تعداد 76 نمونه آلوده به باکتری مذکور بود. قارچ Hypoxylon atropunctatum عامل خشکیدگی تنه و سرشاخه، از مهمترین عوامل خسارت زا در منطقه است، این قارچ از آسکومیستهای دارای استرومای بزرگ است. استروما به طور طولی روی پوست ظاهر شده، ابعاد آن در ابتدا در حدود 1 - 4 ×0/5 - 1 سانتیمتر و ارتفاع آن تا 5 - 2 میلی متر میرسد، رنگ استروما در ابتدا قهوه ای و سپس سیاه میشود. استروماها در کنار یکدیگر تشکیل و سطح وسیعی از چوب را اشغال میکنند. استروما دارای پریتسهای کوزهای شکل و برآمده بوده و قطر آنها بین 1 -0/8 میلی متر بود. از تعداد 259 نمونه کشت شده، تعداد 232 نمونه آلوده به این قارچ بود. قارچ Cytospora sp. به عنوان شانکر تنه به صورت نقاط فرورفته بیضی شکل روی تنه های اصلی مشاهده گردید رنگ کلنی قارچ در محیط غذایی PDA زرد متمایل به نارنجی، اسپورها بیرنگ تکسلولی و خمیده با انتهای گرد به ابعاد 8 - 6 × 1/5 - 1 میکرومتر اندازه گیری شد. پوست تنه در محل آلودگی از بافت ساقه جداشده و به تدریج خشک و شکاف برداشته و به صورت نقاط فرورفته در درختان مسنتر مشاهده گردید.