نقش عوامل پروبیوتیک میکروبی در تجزیه مایکوتوکسین زرالنون و بهبود عملکرد و سلامت گیاه گندم

گندم Triticum aestivum یکی از گیاهان خانواده غلات است که امروزه در تمام دنیا به عنوان یک محصول استراتژیک کشت میشود. در ایران گندم به عنوان مهمترین محصول کشاورزی شناخته میشود. تولید گندم بهشدت تحت تاثیر عوامل زنده و غیرزنده کاهش مییابد. Fusarium graminearum بیماری مهم در سطح وسیع و خسارتزای محصول غلات هستند و در بیشتر مناطق دنیا وجود داشته و باعث کاهش محصول دانه، کاهش مقاومت، پوسیدگی بذور، جوانه ها، ریشه ها، طوقه ها، قسمتهای زیرین طوقه و بافتهای پایین ساقه و همچنین تولید مایکوتوکسین میشوند. استفاده از عوامل میکروبی پروبیوتیک از طریق افزایش عملکرد گیاه گندم و کاهش عوامل بیمارگر بسیار موثر است. این مطالعه باهدف بررسی تاثیر عوامل میکروبی از جمله Bacillus amyloliquefaciens و Azospirillum oryzae بر خصوصیات رشدی گیاه گندم و کاهش بیمارگری قارچ فوزاریوم روی گندمو میزان بیان و تولید مایکوتوکسین زرالنون انجام شد. نتایج نشان داد باکتریها در کشت منفرد و همکشتی بهخوبی از رشد قارچ F. graminearum جلوگیری کردند، این نتایج در شرایط اتاقک رشد هم مشاهده شد که همکشتی دو جدایه بهشدت باعث افزایش شاخصهای رشدی گیاه و کاهش خسارت و علائم بیماری نسبت به شاهد شد. همچنین کاربرد کود پروبیوتیک مبتنی بر باکتری B. amyloliquefaciens منجر به افزایش میزان جذب فسفر، کلروفیل a، شاخص SPAD، تنفس خاک، کاهش میزان جذب نیتروژن و کلروفیل b در مزرعه شد. درنتیجه استفاده از کود پروبیوتیک با افزایش میزان جذب فسفر نیاز به مصرف کود شیمیایی فسفر را کاهش داد. میزان بیان ژنهای PKS4 مسئول تولید مایکوتوکسین زرالنون در حضور B. amyloliquefaciens به طور معنیداری کاهش یافت و این باکتری صد در صد توکسین زرالنون واردشده به محیط کشت مایع را تجزیه کرد. بررسی تاثیر این جدایه روی دانه های گندم تلقیح شده با قارچ F. graminearum توانایی کاهش زرالنون به میزان 97 درصد نشان داد که حاکی از پتانسیل خوب این باکتری در ممانعت از تولید زرالنون است. به طورکلی مشخص شد که عوامل میکروبی با مجموع خصوصیات برتر زیستی و بیوکنترلی باعث بهبود و افزایش رشد گیاه گندم و کاهش خسارت بیمارگر میشود.