اثر آنتاگونیستی Streptomyces fulvissimus در بیوکنترل پوسیدگی معمولی ریشه گندم و بهبود شاخص-های رشد در شرایط تنش خشکی

پوسیدگی معمولی ریشه و طوقه با عامل Bipolaris sorokiniana یکی از مهمترین بیماریهای گندم در مناطق با تنش خشکی است. به دلیل خاکزاد بودن عامل بیماری، کنترل شیمیایی مشکل و گاهی غیرممکن است. استرپتومایسس ها به عنوان عوامل بیولوژیک در برقراری روابط همزیستی با گیاهان، نقش موثری در افزایش مقاومت گیاه به تنشهای محیطی بر عهده دارند. هدف از این مطالعه، بررسی توان جدایه Streptomyces fulvissimus در بهبود شاخصهای رشد گندم و بیوکنترل B. sorokiniana در شرایط تنش خشکی بوداین. مطالعه، در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 فاکتور شامل 2 سطح باکتری (تلقیح بذر با سوسپانسیون 108CFU/ml و عدم تلقیح)، 2 سطح بیمارگر (تلقیح خاک به نسبت وزنی 5 درصد و عدم تلقیح)، 3 سطح تنش خشکی (ظرفیت زراعی 100، 65 و 30 درصد) و رقم کویر گندم انجام گردید. نتایج حاصل، بیانگر کنترل بیماری به ترتیب با 46/5، 52/4 و 37/1 درصد در قسمت ریشه گیاهان حاصل از بذرهای تیمار شده با جدایه باکتری، در سطوح تنش 100، 65 و 30 درصد ظرفیت زراعی توام با بیمارگر بود. مقایسه میانگین تاثیر تیمارها روی شاخصهای رشد گندم با استفاده از آزمون دانکن (3 0.01)، بیانگر افزایش معنیدار این شاخصها در گیاهان حاصل از بذرهای تیمار شده با جدایه باکتری بود. بهطوریکه گیاهان تیمار شده در سطوح 100، 65 و 30 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب با 19/8، 18 و 4/9 درصد در طول اندام هوایی، 58/9، 53/2 و 51/9 درصد در طول ریشه، 15/7، 29/1 و 17/7 درصد در وزن تر اندام هوایی و 52/2، 55 و 36/8 درصد در وزن تر ریشه نسبت به شاهد (عدم تلقیح) افزایش رشد نشان دادند. همچنین در تیمارهای اعمالشده با سطوح 100 و 65 درصد ظرفیت زراعی توام با جدایه باکتری و بیمارگر، جدایه باکتری با افزایش قابلتوجهی در طول ریشه، باعث افزایش معنیداری در شاخص طول کل گیاهان حاصل از این تیمارها نسبت به گیاهان شاهد (عدم تلقیح) شد. این مطالعه، بیانگر اهمیت ارتباط همزیستی جدایه S. fulvissimus با گیاه گندم، تحریک رشد آن و کنترل بیماری پوسیدگی ریشه است.