تاثیر تخلیه رطوبت خاک در مراحل مختلف رشد بوته های بذری چغندرقند روی روند رشد دانه، عملکرد و کیفیت بذر

به منظور تعیین اثر تخلیه رطوبت خاک در مراحل مختلف رشد بوته های بذری چغندرقند روی نحوهرشد بذر منوژرم آزمایشی با نه تیمار و سه تکرار، شامل شاهد(آبیاری پس از 50درصد تخلیه رطوبت خاک)، آبیاری پس از 70 و 90درصد تخلیه رطوبت خاک در مراحل ساقه روی، اوایل گلدهی، اوج گلدهی و رشدبذر، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی طی سال های 82-1381 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل در آلاروق به مورد اجرا گذاشته شد. در مجموع، اعمال تیمارهای آبیاری پس از 70 و 90درصد تخلیه رطوبت خاک درمقایسه با تیمار شاهد (مصرف 3167 مترمکعب آب درهکتار) به ترتیب موجب 8/1 و 3/18درصد صرفه جویی در مصرف آب شد. نتایج آزمایش نشان داد که تخلیه رطوبت در مراحل مختلف رشد درمقایسه با تیمار شاهد تاثیر معنی داری روی عملکرد بذر خام، بذر قابل فروش و استاندارد قادربه جوانه زنی نداشت. با وجود این، بیشترین کارآیی مصرف آب با حذف یک نوبت آبیاری (در سطوح تخلیه 90درصد رطوبت) به ویژه در مرحله اوج گلدهی به دست آمد که برمبنای عملکرد بذر خام(1166 کیلوگرم درهکتار)، قابل فروش (917 کیلوگرم درهکتار) و استاندارد قادربه جوانه زنی (250 کیلوگرم درهکتار) به ترتیب معادل 450/0، 354/0 و 096/0 کیلوگرم بذر چغندرقند به ازای هر مترمکعب آب مصرفی شد. تخلیه 90درصد رطوبت قابل دسترس خاک در اوایل مرحله گلدهی و اوج گلدهی موجب شد تا میزان پوکی بذر  از 55/7درصد به ترتیب به 35/9 و 34/9درصد افزایش یابد. بیشترین میزان جوانه زنی نیز در تیمار شاهد (73/82درصد) و آبیاری پس از تخلیه 90درصد رطوبت قابل دسترس خاک در اوایل گلدهی (88/81درصد) به دست آمد و اعمال تنش در سایر مراحل رشد با کاهش آن همراه شد. ازسوی دیگر، اعمال تنش در مرحله اوج گلدهی موجب افزایش سرعت رشددانه تا 0534/0 میلی گرم در روز و آبیاری پس از تخلیه 70درصد رطوبت خاک در اوایل مرحله گلدهی، بیشترین دوره موثر پرشدن دانه (73/38 روز) را به خود اختصاص داد. بیشترین وزن دانه حدود 35روز پس از 50درصد گلدهی (971/1 میلی گرم) به تیمار آبیاری پس از 70درصد تخلیه رطوبت خاک در اوایل گلدهی تعلق داشت که حدود 195/0 میلی گرم سنگین تر از بذور تولیدشده در تیمار شاهد بود.

کلیدواژه ها:

بوته بذری ، تخلیه رطوبت ، چغندرقند ، روند رشد دانه ، گلدهی ، مراحل رشد