رابطه ایزوتوپ های پایدار کربن با کارایی مصرف آب در چغندرقند در شرایط تنش و بدون تنش خشکی

بهبود کارایی مصرف آب زمانی به یک هدف به نژادی تبدیل شد که معلوم گردید این صفت با نسبت ایزوتوپ های پایدار کربن رابطه دارد. در مطالعه حاضر که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات برومز بارن انگلستان در شرایط تنش (جلوگیری از دریافت آب باران با پوشاندن سطح منطقه آزمایش بوسیله تونل های پلاستیکی بزرگ از دو ماه بعد از کاشت تا زمان برداشت) و بدون تنش خشکی (آب باران به اضافه آبیاری بارانی تکمیلی) بر روی  شش رقم چغندرقند در سال اول و 14 رقم در سال دوم انجام شد، تنوع ژنتیکی در میزان مصرف آب، عملکرد، کارایی مصرف آب، تبعیض ایزوتوپ های کربن)که اصطلاحا  یا دلتا نامیده می شود (و صفات مرتبط با آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارقام از نظر کارایی مصرف آب و حساسیت به تنش آبی در سطح احتمال پنج درصد با یکدیگر تفاوت معنی دار دارند اما این تنوع رابطه ای با اندازه گیری های انجام شده بر روی تبادلات گازی نداشت. تغییرات قابل ملاحظه ای که در دلتا به ویژه در بافت برگ مشاهده شد با کارایی مصرف آب رابطه معکوس داشت و این موضوع نشان می دهد که تنوع ژنتیکی موجود برای کارایی مصرف آب را می توان به طور غیرمستقیم با اندازه گیری ترکیب ایزوتوپی بافت های گیاهی به ویژه برگ تعیین کرد. از آن جایی که تغییرات دلتا و بنابراین کارایی مصرف آب ممکن است ناشی از هدایت روزنه ای، توان فتوسنتزی گیاه یا هر دو باشد لذا صفات مربوط به هدایت روزنه ای(میزان خاکستر برگ و دمای کانوپی) و ظرفیت فتوسنتزی(میزان کلروفیل و وزن ویژه برگ) نیز اندازه گیری شد. در این میان، فقط وزن ویژه برگ همبستگی بالایی با دلتا داشت .(r= 0.77, P<0.01) این امر نشان می دهد که در مراحل اولیه برنامه های به نژادی می توان از وزن ویژه برگ به عنوان یک جایگزین مناسب دلتا برای غربال اولیه ژنوتیپ ها از نظر کارایی مصرف آب استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

ایزوتوپ کربن13C ، تنش خشکی ، چغندرقند ، کارایی مصرف آب ، وزن ویژه برگ ، هدایت روزنه ای