مدیریت آبیاری براساس تخلیه مجاز رطوبتی در مراحل مختلف رشد چغندرقند در منطقه میاندوآب

آب یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده زراعت در ایران بوده و استفاده بهینه از آن در راستای کشاورزی پایدار ضروری می­باشد. در این پژوهش اثرات مقادیر مختلف تخلیه رطوبتی خاک در مراحل مختلف رشد چغندرقند ریشه­ای و تاثیر آن بر صفات کمی و کیفی محصول مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش  به صورت فاکتوریل با دو فاکتور در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی به مدت دو سال (84-1383) اجرا گردید. مراحل مختلف رشد چغندرقند (فاکتور A) در چهار سطح شامل مرحله اول رشد از زمان استقرار تا پوشش 10 درصد (S1)، مرحله دوم رشد از پوشش 10 درصد تا پوشش 70 الی 80 درصد سطح زمین (S2)، مرحله سوم رشد از انتهای مرحله دوم تا رسیدن گیاه (S3) و مرحله چهارم رشد از انتهای مرحله سوم تا برداشت محصول (S4)، و آبیاری در مقادیر مختلف تخلیه رطوبتی خاک (فاکتور B) در سه سطح شامل، تخلیه 70-65 درصد (I1)، 90-85 درصد (I2) رطوبت قابل استفاده و تیمار شاهد تخلیه رطوبتی50-45 درصد در کلیه مراحل رشد (I3) انتخاب شدند. صفات مختلف کمی و کیفی محصول چغندرقند و مقدار آب مصرف شده برای هر تیمار اندازه گیری شد. نتایج نشان داد به طورکلی تاثیر تیمارهای آبیاری روی خواص کیفی ریشه موثر بود و بر صفات زراعی نظیر عملکرد ریشه تاثیر کمتری داشت. تنش رطوبتی (سطوح مختلف تخلیه رطوبتی) صفات کیفی و کمی ریشه را تحت تاثیر قرار داد. تخلیه رطوبتی بالا (90-85 درصد) علی رغم این که سبب کاهش عملکرد ریشه شد ولی در پاره ای از موارد به دلیل بهبود خواص کیفی ریشه و استحصال قند، کاهش عملکرد را جبران نمود. اعمال تخلیه رطوبتی بالاتر موجب تغییرات معنی­دار درصد قند شد. تاثیر متقابل تخلیه رطوبتی در مراحل مختلف رشد بر روی عملکردریشه در سطح یک درصد معنی­دار نشد. بیشترین مقدار بهره­وری مصرف آب براساس عملکردریشه از تیمار S3I1 و برابر 42/5 کیلوگرم بر مترمکعب آب به دست آمد و کمترین مقدار آن مربوط به تیمار S1I2 و برابر 88/3 بود. بیشترین مقدار بهره­وری مصرف آب براساس عملکردقند سفید از تیمار S2I3 و برابر 64/0 کیلوگرم قند در مترمکعب آب و کمترین مقدار آن مربوط به تیمار S4I2 و برابر 33/0 کیلوگرم بر مترمکعب بود.

کلیدواژه ها:

تخلیه رطوبتی خاک ، چغندرقند ، کمیت محصول ، کیفیت محصول ، مراحل رشد