تحلیل اقتصادی مکانیزاسیون و کارائی فنی در مزارع چغندرقند مطالعه موردی در استان فارس

در این مطالعه استفاده از فن آوری ماشین های کشاورزی در معنای خاص مکانیزاسیون در مزارع چغندرقند در استان فارس، مورد بررسی اقتصادی قرار گرفت. آمار و اطلاعات موردنیاز با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شده دو مرحله ای از شهرستان های فسا، اقلید و داراب که دارای زمین های متعدد زیرکشت چغندرقند در استان فارس می باشند، در سال زراعی 85-1384 جمع آوری گردید. از مجموع 203 زارع مورد مطالعه 113 کشاورز در گروه بیشتر مکانیزه (الف) و 90 کشاورز در گروه کم تر مکانیزه (ب) قرار گرفتند. در این تحقیق بررسی تاثیر کاربرد فن آوری ماشین های کشاورزی در تولید، مقایسه میزان به کارگیری نهاده ها در واحد سطح، عملکرد و درآمد بین دو گروه فوق، مدنظر قرار گرفت. جهت بررسی روابط تولید از فرم تابع تولید کاب - داگلاس استفاده شد. اندازه گیری بهره وری متوسط و نهایی بین دو گروه فوق نیز انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که بین میانگین عملکرد، هزینه عملیات ماشینی و ساعت آبیاری دو گروه مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود دارد. کاربرد فن آوری ماشین های کشاورزی در مدل برآورد شده نشان دهنده تاثیر مثبت در تولید و بهبود وضعیت تولیدی از سوی کشاورزان بیشتر مکانیزه بود. ضریب این متغیر در مدل برآورد شده برابر با 311/0 بود. به منظور تعیین کارایی فنی دو گروه موردنظر از تابع تولید مرزی تصادفی و روش حداکثر درست نمایی برای تخمین استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده آزمون حداکثر درستنمایی برای گروه کم تر مکانیزه حاکی از پذیرفته شدن تمام فرض های مربوطه برای این گروه بوده و بنابراین مقایسه کارایی فنی برای آن امکان پذیر نبود. حداکثر و حداقل کارائی فنی برای کشاورزان گروه بیشتر مکانیزه به ترتیب 99 و 11 درصد و متوسط آن 4/58 درصد بود. این اختلاف زیاد نشان می دهد که می توان بدون تغییر عمده در فن آوری یا نهاده های این گروه با اعمال روش های ترویجی و مدیریتی مناسب این اختلاف را به حداقل رساند.

کلیدواژه ها:

استان فارس ، بهره وری ، تابع تولید ، چغندر قند ، کارائی فنی ، مکانیزاسیون