بررسی کارائی روشهای کریجینگ و گرادیانی در تخمین منطقه ای دما در گستره ایران

دستیابی به داده های دما در نقاط فاقد ایستگاه های هواشناسی مخصوصا در مناطق صعب العبور و ارتفاعات اهمیت زیادی در مطالعات هیدرولوژی-هواشناسی دارد. تغییرات ارتفاعی پستی و بلندیها در ایران بین -45 تا 5670 متر از سطح دریا میباشد در حالیکه متاسفانه محدوده ارتفاعی ایستگاه های هواشناسی بین -23 تا 2900 متر تغییر میکند. به منظور تخمین دما در نقاط ارتفاعی فاقد ایستگاه هواشناسی در گستره ایران، روش های کریجینگ، کوکریجینگ و گرادیان سه بعدی با یکدیگر مقایسه و روش مناسب انتخاب شد. نتایج تحلیل واریوگرافی حاکی از ساختار مکانی بسیار خوب داده های دما بود و مدل بهینه نیم تغییرنما مدل کروی شناخته شد. البته ساختار مکانی داده ها در ماه های گرم کمی کاهش یافت. محاسبه شاخص خطای روشهای مختلف درونیابی نشان داد که روش گرادیان سه بعدی دارای کمترین خطای اریبی (MBE) میباشد همچنین مقدار ریشه دوم میانگین مربعات خطای (RMSE) روش گرادیانی در همه موارد از سایر روشها کمتر بود. البته همه روشهای مورد بررسی در ماه های گرم خطای بیشتری داشتند. همچنین روش گرادیان سه بعدی به دلیل استفاده از متغیر ارتفاع در تخمین دما، در برونیابی دمای نقاط مرتفع فاقد ایستگاه هواشناسی دقت بسیار بالاتری نسبت به سایر روشها دارد. نتایج این تحقیق ارجحیت قطعی روش گرادیان سه بعدی را نسبت به روش های کریجینگ در تخمین دما نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

درون یابی ، گرادیان سه بعدی ، تخمین دمای ارتفاعات