آشنایی اجمالی با نحوه بهره برداری از منابع آب در ادوار گذشته استان گلستان همراه با مطالعه موردی حوضه آبریز توسکستان

رشد روزافزون جمعیت و توسعه شهر و روستاها در سال های اخیر و محدودیت منابع آب از مسائل قابل توجه در شرایط فعلی می باشد. در این راستا علیرغم توسعه منابع آب و افزایش روزافزون نیازهای شرب ، بهداشت ، صنعت و کشاورزی ، پایداری سیستم های بهره برداری منابع آب نیازمند توجه ویژه می باشد تا از ایجاد چالش و مشکلات جهت نسل های آتی اجتناب شود،. با توجه به قرار داشتن کشور ایران در بخش نیمه خشک کره خاکی ارزش آب از دیرباز مورد توجه نیاکان ما بوده است و به اهمیت منابع آب و بهره برداری و استفاده مطلوب از آن توجه ویژه مرعی داشته اند کمبودمنابع آب در گذشته باعث توجه به آب های زیرزمینی و احداث قنوات و توسعه چشمه های طبیعی و استفاده از آب های به هنگام رودخانه ها و انتقال آن توسط سردهنه و شق نهرها شده است از طرفی اهمیت و محدودیت آب همواره منشا اختلافات بوده و از طرف دیگر نگهداری از تاسیسات آبی خود نیازمند نگهداری و لایروبی و تعمیرات خاص بوده است، لذا به منظور رتق وفتق امورتوافق نامه های محلی تهیه ومورد احترام بوده است در این راستا اسناد و دست نوشته های قدیمی متعددی جهت تدوین حقابه ها وجود داشته که گاها بین چندین روستا نحوه تقسیم و توزیع آب را تبیین نموده و مورد احترام و قبول ذینفعان بوده است در این مقاله سعی شده است با نگاه اجمالی به نحوه بهره برداری در ادوار گذشته و بررسی برخی اسناد محلی و میدانی با افراد دارای تجربه، نحوه استفاده از حقابه آب رودخانه توسکستان از حوضه آبریز قره سو تبیین شود

کلیدواژه ها:

بهره برداری ، مدیریت منابع آب ، حقابه