مبانی مسئولیت مدنی تولیدکنندگان کالا در حقوق ایران

با توجه به مصرفی شدن جوامع امروزی یکی از مسائل مهم حقوقی مبنای مسئولیت تولیدکنندگان به عنوان شاخه ای از مسئولیت مدنی در مقابل مصرف کنندگان است. مشکلات عمده ای که پیرامون هرکدام از مسئولیت قراردادی و غیر قراردادی مبتنی بر تقصیر وجود داشت موجب شد که لایحه حمایت از حقوق مصرف کنندگان همسو با تحولات جهانی، مسئولیت محض تولیدکنندگان را شناسایی کند با این وجود آنچه که به تصویب رسید با این تحولات مطابقت ندارد. درحالی که بامطالعه توصیفی تحلیلی منابع فقهی حقوقی به سادگی می توان دریافت که مبانی لازم جهت شناسایی مسئولیت محض تولیدکنندگان وجود دارد؛ قانون حمایت از مصرف کنندگان به عنوان قانون عام در این زمینه به صورت مشخص به تعیین مبنا نپرداخته و با ارجاع حدود مسئولیت به قرارداد، قانون و عرف به مبنای عام مسئولیت مدنی در حقوق ایران یعنی تقصیر بازگشت نموده ولیکن با توجه ماده 18 و تبصره ماده دو می توان گفت مسئولیت مدنی تولیدکنندگان در این قانون بر نظریه تضمین ایمنی کالا استوار است.طبق این نظریه تولیدکنندگان به هنگام عرضه کالا تعهد می نمایند که کالای ایمن ،سالم و عاری از هرگونه عیب و نقص ارائه دهند. در فقه اسلامی نیز آنچه به عنوان هدف اصلی اهمیت دارد لزوم جبران ضرر نامشروع است که در قالب قاعده لا ضرر بیان می شود و تاسیس سایر قواعد ضمان در فقه راهی برای رسیدن به این هدف است و هیچ کدام از فقها تقصیر را در قاعده لاضرر در تقدیر نگرفته، تقصیر در مواردی از لوازم مسئولیت است نه از ارکان آن.بنابراین مبنای مسئولیت مدنی در فقه اسلامی به مسئولیت محض نزدی کتر است. با توجه به تلازم عرفی بین تولید کالای معیوب و خسارت وارده بر مصرف کننده، بنا به قاعده لاضرر لازم است این خسارت جبران شود.

کلیدواژه ها:

مسئولیت مدنی ، مبانی مسئولیت مدنی ، حقوق مصرف کنندگان ، مسئولیت محض ، تولیدکننده کالا