اصلاح مکانیکی خاک های متورم شونذه با رویکرد حفاظت از منابع آب و خاک با استفاده از چرخه تر و خشک

مدیریت و کاهش تلفات انتقالی در شبکه های آبیاری و زهکشی، یکی از چالش های مربوط به حفاظت منابع آب و خاک، می باشد. از جمله عوامل تشدید کننده هدر رفت آب از سازه های انتقال، تخریب این سازه ها تحت تاثیر احداث آنها در بسترهایی است که دارای خاک های متورم شونده می باشد. فشار ناشی از تورم این خاک ها می تواند موجب خرابی پوشش کانال های آبیاری و زهکشی و سازه های سبک شود. در این پژوهش، نتایج آزمایشگاهی اعمال چرخه های تر و خشک روی نمونه خاک رسی متورم شونده برای بهسازی آن ارائه می شود. بدین منظور پس از تهیه نمونه ها، آزمایش تورم آزاد به وسیله دستگاه تحکیم در شش چرخه تر و خشک بر روی آنها انجام شد. در هر چرخه آزمایش برخی از نمونه ها تا رطوبت نزدیک حد انقباض (انقباض جزئی) و برخی تا حد آون خشک (انقباض کامل)، خشک شده اند. نتایج هر دو حالت نشان داد که پتانسیل تورم در اثر اعمال شش چرخه ها، به یک تعادل تورمی- انقباضی رسیده و میزان آن کاهش پیدا کرده است. با توجه به نتایج این تحقیق می توان برای کنترل اثرات منفی تورم خاک قبل از اجرای پوشش کانال آن را در چند نوبت آب اندازی نموده و پتانسیل تورم را به میزان قابل توجهی کاهش داد. همچنین میزان تورم در حالت انقباض جزئی نسبت به حالت انقباض کامل بسیار پایین می باشد و این روش می تواند در عین سادگی یکی از بهترین گزینه ها جهت کاهش تورم باشد.

کلیدواژه ها:

حفاظت منابع آب و خاک ، خاک متورم شونده ، انقباض جزئی و کامل ، تعادل تورمی- انقباضی